‏ آنسوی دیوارهای خانه دایی ‏جان ناپلئون

یکی از توریستی‌ترین خانه‌های تهران خانه اتحادیه است. خانه‌ای که سالها درش به روی گردشگران بسته بود و فقط می‌شد از ‏بیرون تماشایش کرد. مجموعه تلویزیونی دایی‌جان ناپلئون در همین خانه ساخته شد و از همان موقع دیگر به اسم خانه دایی ‏جان ناپلئون معروف شد. اما دلیل اهمیتش فقط این نیست، خانه‌ی اتحادیه مکانی تاریخی و متعلق به دوره قاجار است. و ته ‏کوچه‌ای بین خیابان فردوسی و لاله‌زار روزگار سپری می‌کند و هنوز برای خیلی از گردشگران ناشناخته است. خانه اتحادیه ‏سال‌ها در معرض فرسودگی و تخریب بود. و حالا چندروزی است که شهرداری آن را خریده تا مرمت کند و تغییر کاربری دهد. ‏شاید به زودی درش به روی همه باز شود. ‏

تاریخچه خانه دایی ‏جان ناپلئون

این خانه-باغ قبل از اینکه دست به دست شود، متعلق به امین السلطان، صدراعظم دوره ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه و محمد ‏علی شاه قاجار بود. که بعد از کشته شدن او توسط حاج رحیم اتحادیه خریداری شد و بعد از او هم به ۳۰ ورثه‌اش رسید. به دلیل ‏تعداد بالای ورثه همیشه بر سر خرید یا تغییر کاربری‌اش کشمکش وجود داشت.

این خانه ۹ هزار متر مربع مساحت دارد و یکی ‏از مهم‌ترین خانه‌های تاریخی دوره قاجار محسوب می‌شود. تنها قطعه‌ی بازمانده از باغ‌های لاله‌زار است که در سال ۱۳۷۱ ثبت ‏ملی شد. و در نهایت در سال ۱۳۸۹ با رای دیوان عدالت اداری از این فهرست خارجش کردند. و بعد از آن بود که بخشی از آن ‏تخریب شد، به مزایده گذاشته شد و بلاهای مختلفی سرش آمد. هم در آتش سوخت و هم با لودر بخشی از آن را خراب کردند. قرار ‏بود پاساژ شود و چیزی از گذشته‌اش باقی نماند اما انگار جان به در برد. و حالا شهرداری می‌خواهد آن را احیا کند.

مساحت این خانه باغ در زمان قاجار بیشتر از حال حاضر بوده و ساختمان‌های آن به مرور از بین رفته است. این باغ در دوران ‏صدراعظمی میرزا احمد خان اتابک میزبان دیدارهای سرنوشت سازی بوده. خیلی از شخصیت‌های انقلابی و سیاسی دوران ‏مشروطه این خانه را پناهگاه خود می‌دانستند. ناصرالدین شاه قاجار هم به این خانه رفت و آمد کرده و ملاقات‌های حساسی در این ‏عمارت داشته است.‏

بیشتر بخوانید: راهنمای سفر به تهران و تهران‌گردی

معماری

این خانه مثل خانه‌های دیگر دوره‌ی قاجار اندرونی و بیرونی دارد. و از دو جهت دارای درهای ورودی و خروجی ‏است. بخش ‏اصلی آن به‌جا مانده از دوره ناصری است که طی زمان بناهایی به آن اضافه یا از آن کم شده است. در این ‏بناها تزییناتی مثل ‏گچ‌بری متنوع، مقرنس‌کاری با گچ، ستون‌ها و نیم‌ستون‌های شیاردار، پایه ستون‌های شبیه گلدان، سر‏ستون‌های زیبا با نقوش گل ‏وبوته، پنجره‌هایی به سبک دوره قاجاریه، آجرکاری و نماسازی با آجر با طرح‌های مختلف بیش از ‏همه خودنمایی می‌کند. باید ‏امیدوار باشیم که کار مرمت بنا زود به پایان برسد تا بتوانیم خود را به آن طرف دیوارها برسانیم و از این همه زیبایی نصیب ‏ببریم.

بیشتر بخوانید: آشپزخانه‌ای سلطنتی در تهران که موزه شد