گنبد سلطانیه را بیشتر بشناسید

این فقط بازار زنجان نیست که دیدنی‌ست. در این شهر بنای خارق‌العاده‌ای هست که کمتر مسافری‌ست که زنجان برود و از دیدنش صرف نظر کند؛ گنبد سلطانیه.

گنبد سلطانیه کجاست؟

گنبد سلطانیه زنجان فاصله کمی با شهر دارد؛ ۳۶ کیلومتر. این بنای تاریخی در مسیر جاده تهران به تبریز قرار دارد. اگر هرجایی جز تهران هستیم باید اول خودمان را به تهران برسانیم، چون زنجان و شهر سلطانیه در جاده تهران-تبریز قرار گرفته.

از تهران باید به سمت قزوین حرکت کنیم. اگر مسیرمان جاده قدیم است باید از تاکستان بگذریم و بعد به زنجان و بعد سلطانیه برسیم. اما اگر مسیرمان اتوبان قزوین به زنجان است، باید اول وارد جاده قدیم بشویم و مسیرمان را ادامه بدهیم.

گنبد سلطانیه با انشعاب از جاده اصلی و طی ۵ کیلومتر در مسیر فرعی قرار گرفته و گنبد آبی‌اش از دور خودنمایی می‌کند.

این گنبد، بزرگترین گنبد آجری ایران است. و از نظر ارتفاع بعد از گنبد کلیسای سانتا ماریای ایتالیا و مسجد ایاصوفیه، سومین گنبد معروف دنیا به حساب می‌آید که به ثبت یونسکو هم رسیده است.

بیشتر بخوانید: بهترین رستوران های زنجان کجاست؟

تاریخچه و معماری

گنبد سلطانیه زنجان به دستور الجایتو، حاکم مغول در زمان ایلخانان ساخته شده و حالا بنایی که زمانی به دست الجایتو ساخته شده، مقبره‌اش هم هست. گفته می‌شود الجایتو که در اواسط عمر مسلمان شده، برای زیارت به نجف می‌رود. و از خاک نجف همراه خودش می‌آورد و در ساخت بنا به کار می‌گیرد.

این بنای آجری که در ساخت گنبدش از کاشی‌های فیروزه‌ای و لاجوردی استفاده شده، ۱۶۰۰ تن وزن دارد. و در تمام این ۷۰۰ سال که از عمرش می‌گذرد تنها ۸ سانتی‌متر نشست کرده.

بیشتر بخوانید: از بازار زنجان چی بخریم؟

در بخش جنوبی گنبد سلطانیه در زنجان، یک قسمت مشهور به اسم تربت‌خانه هم وجود دارد. که کاشی‌های طلایی رنگ و منقوش و هشت گوش و حفاظ های آن از لحاظ هنر کاشی‎پزی یکی از ناب‌ترین‌هاست.

در ضلع جنوبی زیر تربت‌خانه هم سردابه قرار دارد که محل دفن پادشاهان و بزرگان بوده. ورودی این قسمت طوری ساخته شده که به خاطر ارتفاع کم‌اش مجبور می‌شویم سرمان را خم کنیم. و همین سر خم کردن بدون اینکه خودمان بدانیم نوعی احترام به قبور آنجاست.

گنبدخانه که وزن گنبد را به شالوده‌ها منتقل می‌کند. و کتیبه‌هایی که در گوشه و کنار می‌بینیم، از جذابیت‌های دیگری این بناست. قدیم‌ها ساعتی برای دانستن زمان درکار نبوده، اما معماران در ساخت این بنا فکر همه جا را کرده بودند.

نورگیرها نقش ساعت را بازی می‌کرده. زمانی که نور از سوراخ اصلی گنبد به داخل می‌تابیده، به معنی ظهر بوده، نوری که از پنجره‌های بزرگ می‌تابیده، ساعت را نشان می‌داده و نوری که از پنجره‌های کوچک به داخل می‌تابیده نشان‌دهنده دقیقه بوده. روبه روی گنبد سلطانیه، سوپرمارکتی هست که می‌توان آب و چای و غذا از آن خرید.

جاذبه‌های نزدیک

معبد داشکسن: معبد داشکسن در نزدیکی گنبد سلطانیه به طرح اژدهایش معروف است. آیا چینی‌ها این بنا را ساخته‌اند؟ این دو اژدهای قرینه یادگاری‌ست از دوره ایلخانان و نفوذ فرهنگ مغولی در ایران که در دیواره صخره‌ای جا خوش کرده.

عکس: خبرگزاری ایسنا