شاید فکرش را نکنید که در فاصله یک ساعت و نیمی از تهران، برسید به یک روستای خوش آب و هوا که در آن از ترافیک و شلوغی و سروصدا خبری نیست. روستای افجه در نزدیکی پایتخت، یکی از جاهایی است که می‌توانید برای چند ساعتی استراحت و تجدید قوا به آن پناه ببرید. این مطلب یک راهنمای سفر به افجه است و می‌خواهیم درباره این روستای زیبای کمتر شناخته شده، بیشتر صحبت کنیم.
روستای افجه کجاست؟
روستای ییلاقی و سرسبز افجه، شبیه یک بهشت گمشده در فاصله‌ای کوتاه از تهران است که در دل کوه‌های البرز جا خوش کرده. این روستا که از توابع شمیرانات و بخش لواسانات است، تنها ۵ کیلومتر با شهر لواسان فاصله داشته و در حدود ۳۰ کیلومتری شمال شرق تهران واقع شده است.
افجه در دره‌ای کوهستانی و باصفا قرار گرفته و طبیعت، باغ‌های پربار گیلاس و سیب، و آب و هوای خنکش مشهور است.
این روستا که روزگاری مرکز لواسان کوچک بوده، اکنون به عنوان دروازه ورود به جاذبه‌های طبیعی معروفی مثل «دشت هویج» و آبشارهای زیبای «پسچویک» و «موآب» شناخته می‌شود و مقصدی جذاب برای اهالی تهران و گردشگرانی است که در جستجوی آرامش و طبیعتی چشم‌نواز در هر فصلی هستند.
سرگذشت روستای افجه
روستای افجه سرگذشتی پرفراز و نشیب را تجربه کرده است. شواهد باستان‌شناسی و آثار به جا مانده مانند قلعه «سربند» یا «ساکا»، قدمت این منطقه را به قرن‌های دوم و سوم هجری قمری برمی‌گرداند. این روستا در دوران صفویه به عنوان یکی از مسیرهای ییلاقی و شکارگاه‌های پادشاهان اهمیت ویژه‌ای داشت و کاروانسراهایی در اطراف آن برای استراحت بنا شده بود.
روستای افجه در دوران قاجار
اوج شکوه و مرکزیت افجه اما به دوران قاجار برمی‌گردد؛ زمانی که به عنوان مرکز لواسان کوچک شناخته می‌شد و حتی اولین بانک منطقه در آن تاسیس شد.
در این دوره، شخصیت‌های برجسته‌ای مانند میرزا آقاخان نوری، صدراعظم ناصرالدین شاه، در ده افجه قصر و بناهایی ساختند و خود ناصرالدین شاه نیز قصری ییلاقی در این روستا داشت. نام «افجه» نیز تحریف شده واژه «آبچه» است که به خاطر فراوانی چشمه‌ها و رودهای روان در کوچه‌هایش به آن اطلاق می‌شد و به مرور زمان با لهجه مازندرانی ساکنانش به شکل امروزی درآمده است.
دیدنی های روستای افجه
ده افجه را به جاهای دیدنی طبیعی‌اش می‌شناسند؛ هرچند که برای هر گردشگری جذابیت‌های خاصی دارد. در ادامه این مطلب، باهم دیدنی های روستای افجه را بیشتر می‌شناسیم.
دشت هویج (گُرچال)
دشت هویج که نام اصلی و محلی آن «گُرچال» است، بدون شک مشهورترین مکان طبیعی پربازدید در افجه محسوب می‌شود. این دشت وسیع و سرسبز در ارتفاع ۲۴۰۰ متری از سطح دریا و در بالادست روستا قرار دارد.
علت نام‌گذاری آن به دشت هویج، به گذشته‌ای برمی‌گردد که بخش وسیعی از زمین‌های آن زیر کشت هویج بوده است. نام دیگر آن، «گرچال»، در زبان باستان به معنای «جایگاه آتش» است که احتمالا به دلیل گرم‌تر بودن این دشت نسبت به قله‌های مرتفع و برفی اطرافش در فصول سرد سال، این نام را به آن داده‌اند.
امروزه دشت هویج، که مسیر دسترسی به آن از میان روستا و با یک پیاده‌روی دل‌انگیز امکان‌پذیر است، به عنوان یک تفرجگاه اصلی و نقطه شروعی برای صعود به قله‌های اطراف، پاتوق کوهنوردان و طبیعت‌گردان است.
آبشار پسچویک
در نزدیکی دشت هویج و در شمال شرق روستا، آبشار زیبایی به نام «پسچویک» وجود دارد. این آبشار که با نام‌های «آبشار افجه» یا «پسکوهک» نیز شناخته می‌شود، حدود ۱۵ متر ارتفاع دارد و از سینه کش قله ساکا به پایین می‌ریزد. اطراف آبشار را درختان بلند و زیبای افرا پوشانده‌اند که در فصل پاییز با رنگ‌های درخشان خود، منظره‌ای کارت پستالی ایجاد می‌کنند.
آبشار موآب
یکی دیگر از شگفتی‌های طبیعی افجه، آبشار با ابهت و پرآب «موآب» است که با ارتفاعی نزدیک به ۱۸۰ متر، یکی از بلندترین آبشارهای منطقه محسوب می‌شود. این آبشار هم از ارتفاعات قله ساکا سرچشمه گرفته و در فصل پرباران، به خصوص زمستان و اوایل بهار، بسیار خروشان و تماشایی است. هرچند در اواخر تابستان از حجم آب آن کاسته می‌شود، اما همچنان زیبایی و عظمت خود را حفظ کرده و در میان کوهنوردان و طبیعت‌دوستان، شهرت خاصی دارد.
دشت سبواستان
در شمال غربی دشت هویج و در مسیر صعود به قله آتشکده، دشت زیبای دیگری به نام «سبواستان» قرار دارد. این دشت با درختان سرسبز گردو و گیلاس پوشیده شده و فضایی بسیار آرام و دلنشین دارد. در دل این دشت، آبشار دیگری به نام «آبشار چرند» با ارتفاعی حدود ۵۰ متر روان است که زیبایی این منطقه را چند برابر می‌کند.
باغ های گیلاس
روستای افجه باغ‌های وسیع و پربار گیلاس دارد. این باغ‌ها که بیشترشان در حد فاصل میان آبشار پسچویک و دشت هویج قرار گرفته‌اند، در فصل بهار با شکوفه‌های سفید و صورتی خود منظره‌ای رویایی ایجاد کرده و در اوایل تابستان، با گیلاس‌های آبدار و خوش‌رنگ خود از گردشگران پذیرایی می‌کنند. قدم زدن در میان این باغ‌ها و خرید گیلاس تازه از باغداران محلی، یکی از تجربیات لذت‌بخش سفر به افجه است.
رودخانه های افجه و تَبَله رود
طراوت و سرسبزی روستای افجه، مدیون دو رودخانه پرآب آن است. رودخانه افجه از بخش شرقی روستا و رودخانه «تبله رود» از میان آن عبور می‌کند. این رودخانه‌ها که از کوه‌های اطراف سرچشمه می‌گیرند، علاوه بر تامین آب باغات و مزارع، فضایی زیبا و دلنشین برای پیاده‌روی در حاشیه آن‌ها ایجاد کرده‌اند و صدای جریان آب، آرامش خاصی به محیط می‌دهد.
قله های اطراف روستای افجه
موقعیت کوهستانی افجه، این روستا را به پایگاهی مهم برای کوهنوردان تبدیل کرده است. افجه نقطه شروع صعود به چندین قله معروف رشته کوه البرز از جمله قله ساکا (۳۳۱۵ متر)، آتشکده (۳۸۵۰ متر)، ریزان (۳۶۵۰ متر) و پرسون (۳۱۰۰ متر) است. هر هفته گروه‌های کوهنوردی بسیاری برای فتح این قله‌ها راهی افجه می‌شوند.
قلعه سربند (قلعه ساکا)
بر فراز بلندترین نقطه مشرف به روستا و در شمال آن، بقایای قلعه‌ای تاریخی به نام سربند یا ساکا وجود دارد. این قلعه که قدمت آن را بر اساس سفال‌های یافت شده به قرون دوم و سوم هجری قمری نسبت می‌دهند، و بر کل دشت لواسان و روستاهای اطراف اشراف کامل داشته است. قلعه سربند که با مصالحی مثل سنگ لاشه، ساروج و آجر بنا گشت، تا دوران صفویه فعال و مورد استفاده بوده و اکنون به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت است.
حمام تاریخی افجه
در مرکز بافت قدیمی روستا، حمامی تاریخی قرار دارد که قدمت آن به اواخر دوره صفویه یا اوایل دوره قاجار برمی‌گردد. این حمام معماری سنتی زیبایی شامل طاق‌های گنبدی و قوس‌های جناغی دارد و با وجود قدمت زیاد، پس از بازسازی‌هایی، همچنان فعال بوده و مورد استفاده اهالی و گردشگران قرار می‌گیرد.
بقایای قصر ناصری
در دوران قاجار، افجه به خاطر آب و هوای مطبوعش مورد توجه شاهان و درباریان بود. ناصرالدین شاه قاجار هم در باغی وسیع در شمال روستا، قصری ییلاقی برای خود بنا کرده بود که گفته می‌شود توسط اعتمادالدوله، صدراعظم او، ساخته شده بود. متاسفانه امروزه از آن قصر باشکوه، جز ویرانه‌ای شامل بخشی از پی‌ها، دیواری کوتاه و توده‌ای از آجرهای قرمز رنگ، چیز دیگری باقی نمانده است.
محله چراغان
برای تجربه حال و هوای اصیل و قدیمی افجه، باید به محله «چراغان» سری بزنید. این محله که در بخش پایینی روستا قرار دارد، با کوچه‌های باریک و خانه‌هایی با بافت سنتی، توانسته است هویت تاریخی خود را تا حد زیادی حفظ کند.
در قلب محله چراغان، سقاخانه‌ای قدیمی و باصفا به نام حضرت ابوالفضل (ع) قرار دارد که از قدیم مکانی مقدس و مورد احترام عمیق اهالی روستا بوده است..
چنار کهنسال
درست روبروی سقاخانه حضرت ابوالفضل، یکی از شگفت‌انگیزترین دیدنی‌های افجه قرار دارد: یک درخت چنار کهنسال با قدمتی بیش از ۴۰۰ سال. ویژگی خاص این چنار، تنه توخالی و بسیار بزرگ آن است که طبق روایات محلی، تا حدود چهل سال پیش، فردی به نام حسین آقا قصاب، مغازه قصابی خود را در داخل آن دایر کرده بود. این درخت تنومند، یکی از نمادهای اصلی و زنده تاریخ روستای افجه است.
خانه های تاریخی
در گوشه و کنار کوچه‌های افجه، هنوز هم می‌توان خانه‌هایی را پیدا کرد که یادگاری از دوران قاجار هستند. از معروف‌ترین این خانه‌ها می‌توان به خانه حاج اکبر و حاج قاسم مرندی اشاره کرد. این بناها با معماری خاص آن دوره، شامل تیرک‌های چوبی، سقف‌های شیروانی و بهارخواب، هرچند ممکن است قدیمی باشند، اما همچنان نمایانگر تاریخ، فرهنگ و سبک زندگی مردمان این منطقه در گذشته‌های دور هستند.
چطور به روستای افجه برویم؟
برای رسیدن به روستای افجه از تهران، بهترین مسیر از طریق بزرگراه شهید بابایی است. پس از ورود به این بزرگراه به سمت شرق حرکت کرده و از خروجی جاده لشگرک خارج شوید. جاده لشگرک را ادامه دهید تا به شهر لواسان برسید. پس از عبور از شهر لواسان و رسیدن به میدان بسیج (میدان اصلی لواسان)، مسیر سمت چپ را که به سمت روستای افجه می‌رود، در پیش بگیرید. از این نقطه با طی کردن مسیری حدودا ۸ کیلومتری در یک جاده آسفالته و کوهستانی، به روستای زیبای افجه خواهید رسید. کل این مسیر متناسب با ترافیک، حدود یک ساعت زمان خواهد برد.
اقامت در روستای افجه
برای اقامت در روستای افجه و لذت از طبیعت زیبای آن، گزینه‌های متنوعی در دسترس است که بستگی به سبک سفر شما دارد.
اجاره ویلا و سوئیت
در خود روستای افجه و لواسان، ویلاها و سوئیت‌های زیادی برای اجاره وجود دارد. این اقامتگاه‌ها که اغلب شخصی هستند، امکانات رفاهی کاملی از جمله استخر، آلاچیق و منظره‌های بسیار زیبا به کوهستان و دره‌های اطراف دارند. این گزینه برای خانواده‌ها و گروه‌هایی که می‌خواهند فضای خصوصی داشته باشند مناسب است.
اقامتگاه های بومگردی
فرهنگ و زندگی روستایی را با اقامتگاه‌های بومگردی در افجه و لواسان می‌توانید تجربه کنید. این اقامتگاه‌ها که بعضی از آن‌ها در نزدیکی دشت هویج واقع شده‌اند، فضایی گرم و صمیمی دارند و گاهی با معماری سنگی و سنتی خود، حس و حال زندگی در گذشته را تداعی می‌کنند.
کمپینگ و چادر زدن
برای علاقه‌مندان به طبیعت، کمپینگ یکی از بهترین راه‌ها برای کسب لذت از روستای افجه است. دشت هویج و دشت‌های اطراف آن با امنیت نسبی و فضای باز و مسطح، مکان‌های بسیار محبوبی برای برپایی چادر هستند. سایه درختان گردو و گیلاس در فصل‌های مناسب، یک فضای ایده‌آل برای کمپ کردن به شما می‌دهند.
فراموش نکنید که بهترین زمان برای کمپینگ در افجه، فصل بهار و تابستان است، اما به دلیل کوهستانی بودن منطقه، حتما باید تجهیزات کامل کمپینگ، لباس گرم برای شب و کیسه خواب مناسب به همراه داشته باشید و شرایط آب و هوایی را پیش از حرکت بررسی کنید.
بهترین زمان بازدید از روستای افجه
روستای افجه یک منطقه ییلاقی است و هر فصلش زیبایی خاص خود را دارد. بهار (اواسط اردیبهشت تا اواخر خرداد) بهترین زمان سفر به افجه است؛ در این دوره طبیعت کاملا سرسبز، رودخانه‌ها پرآب و هوا بی‌نهایت دلپذیر است. تابستان هم برای فرار از گرمای تهران عالی است اما آخر هفته‌ها بسیار شلوغ می‌شود. پاییز افجه با برگ‌های هزار رنگ درختان، برای عکاسی فوق‌العاده است و یکی از بهترین مقاصد پاییزی تهران است. سفر در زمستان را هم به خاطر سرمای شدید و یخ‌بندان، تنها به کوهنوردان حرفه‌ای با تجهیزات کامل توصیه می‌کنیم.
نکات بازدید از روستای افجه
اما پیش از راهی شدن به سمت روستای افجه، این چند نکته را در خاطر داشته باشید:
- در سفر به روستای افجه، کفش مناسب کوهپیمایی، لباس چند لایه، ضدآفتاب، آب و خوراکی حتما همراه داشته باشید.
- به باغ‌های خصوصی وارد نشوید و زباله‌های خود را در طبیعت جا نگذارید.
- رسیدن به جاذبه‌هایی مثل دشت هویج نیازمند حدود ۱.۵ تا ۲ ساعت کوهپیمایی است.
- در روزهای تعطیل برای دوری از ترافیک صبح زود حرکت کنید و مقداری پول نقد همراه داشته باشید.
- پیش از شروع سفر نگاهی به راهنمای سفر به افجه کرده و آب و هوا را هم بررسی کنید.
ساده و آسان به روستای افجه سفر کنید
در نهایت، روستای افجه با وجود طبیعتی کوهستان آن هم در کنار رودخانه و فاصله‌ای بسیار کوتاه از پایتخت، مهر تاییدی است بر اینکه برای پیدا کردن آرامش، نیازی به سفرهای دور و دراز نیست. این بهشت ییلاقی، حتی برای چند ساعت دوری از شلوغی و آلودگی شهر هم می‌تواند میزبان خوبی برای شما باشد. با خرید بلیط تهران و رزرو اقامتگاه دلخواه خود از طریق اسنپ تریپ، مقدمات سفرتان به روستای افجه را به سادگی فراهم کنید و با خیالی آسوده به دل جاده بزنید.
سوالات متداول؛
روستای افجه دقیقا کجاست؟
روستای افجه در استان تهران، بخش لواسانات شهرستان شمیرانات و در فاصله ۵ کیلومتری شمال شرق شهر لواسان واقع شده است.
معروف‌ترین جای دیدنی روستای افجه چیست؟
«دشت هویج» یا «گُرچال» معروف‌ترین و محبوب‌ترین جاذبه طبیعی افجه است که مقصدی اصلی برای طبیعت‌گردی و کوهپیمایی سبک به شمار می‌رود.
بهترین فصل برای سفر به روستای افجه چه زمانی است؟
بهترین زمان سفر به روستای افجه، فصل بهار (اردیبهشت و خرداد) است. البته پاییز رنگارنگ و تابستان خنک آن نیز برای بازدید بسیار مناسب هستند.
آیا دیدن دشت هویج نیاز به کوهنوردی حرفه‌ای دارد؟
خیر، مسیر روستا تا دشت هویج یک مسیر کوهپیمایی سبک و مشخص است که حدود ۱.۵ تا ۲ ساعت طول می‌کشد و برای افراد با توانایی جسمانی معمولی، کاملا قابل دسترس است.
دسته:ایرانگردی
نظری ثبت نشده