روستای افجه؛ بهشتی در اطراف تهران
روستای زیبای افجه روستایی خوش آب‌و‌هوا در اطراف تهران است که در محدوده شهرستان شمیرانات قرار دارد. این روستا که در منطقه‌ای کوهستانی واقع شده، محل گشت‌وگذار بسیاری از اهالی استان تهران و شهرهای اطراف است. کسانی که به طبیعت‌گردی علاقه دارند، بهتر است با دیدنی‌های روستای افجه – اعم از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی – بیشتر آشنا شوند.
آنچه در این مطلب خواهید خواند:
تاریخچه روستای افجه
در دامنه دو قله ریزان و آتشکوه، یک روستای ییلاقی و زیبا به نام افجه قرار دارد. این روستای سردسیر و کوهستانی در منطقه لواسانات تهران واقع شده است. افجه مهم‌ترین جاذبه طبیعی در منطقه شمیران و لواسان به شمار می‌آید. در قدیم، این روستا مرکز لواسان بود؛ تا جایی که اولین شعبه بانک در لواسان در آن تاسیس شد.
نام روستای افجه در برخی منابع تاریخی ذکر شده است. به‌عنوان نمونه، معصوم‌علیشاه، صاحب کتاب طرائق الحقایق، که در سال ١٣١۵ هجری قمری از این روستا بازدید کرده، در مورد چشمه‌ها و جویبارهای روان در این روستا صحبت کرده است. او به رودخانه بزرگی که در روستا جریان داشته و به باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی آب‌رسانی می‌کرده نیز اشاره کرده است.
دلیل نام‌گذاری روستای افجه
در زمان‌های گذشته، به خاطر وجود رودها و جویبارهایی که در کوچه‌های این روستا روان بودند، به آن روستای آبچه می‌گفتند. این نام به مرور زمان در زبان ساکنان بومی روستا که با لهجه‌ای مازندرانی صحبت می‌کنند، تغییر کرده و به افجه تبدیل‌شده است.
شغل مردمان روستای افجه
در گذشته، ساکنان روستا به کشاورزی (گندم و صیفی‌جات) می‌پرداختند. ۵۰ سال پیش، نخستین نهال‌های گیلاس در افجه کشت شدند و اغلب بومیان در کنار دامداری و کشاورزی به باغداری نیز روی آوردند. در حال حاضر، گیلاس افجه یکی از محصولات مهم در این منطقه به‌حساب می‌آید. به غیر از گیلاس، در این منطقه سیب نیز پرورش داده می‌شود؛ همان سیبی که به سیب شمیران شهرت دارد.
از دیگر محصولات این روستا می‌توان به گندم و جو، عسل، بن‌شن و میوه‌هایی مثل آلبالو اشاره کرد. محل چرای دام‌های بومیان افجه نیز دشت لار کوچک و دشت لار بزرگ است.
روستای افجه کجاست؟
افجه یکی از جاهای سرسبز و دیدنی تهران است که در فاصله ۳۰ کیلومتری شمال شرقی پایتخت قرار دارد. این روستا جزء توابع لواسانات شمیرانات به‌حساب می‌آید. آب‌وهوای افجه به دلیل قرارگیری در منطقه کوهستانی، سرد و معتدل است.
برای رسیدن به روستای دیدنی افجه باید از اتوبان شهید بابایی به سمت شرق پایتخت و جاده لشگرک بروید. با ادامه دادن جاده لشگرک به شهر لواسان خواهید رسید. با عبور از لواسان، تابلوی روستای افجه را در پیش چشم خود خواهید دید.
دیدنی‌های روستای افجه
روستای زیبای افجه جاذبه‌های تاریخی و طبیعی زیادی دارد و مقصدی زیبا برای گشت‌وگذار و تفریح در دل طبیعت به‌حساب می‌آید. مناطق بکر و تماشایی افجه در دره شمالی این روستا قرار دارند و به همین دلیل، اغلب گردشگران به آن منطقه می‌روند.
این دره، مسیر صعود کوهنوردان به قله‌های ساکا، آتشکده، یخچال و مهرچال نیز به شمار می‌آید. علاوه بر این موارد، می‌گویند این دره یکی از راه‌های قدیمی روستا و مسیر گذر پادشاهان بوده است که از طریق آن به‌سوی دشت لار می‌رفتند.
دشت هویج
یکی از جاذبه‌های طبیعی و مشهور روستای افجه دشت هویج نام دارد. این دشت در ناحیه گلندوک و لواسان، زیر قله ریزان جای دارد که با دو ساعت پیاده‌روی می‌توان به آن رسید. مردمان محلی می‌گویند چون در گذشته از این دشت برای کشت هویج استفاده می‌شد، مردم به آن دشت هویج می‌گویند.
در زبان محلی، به دشت هویج “گرچال” یا “گیاه چال” گفته می‌شود که به معنی جایی است که در آن، گیاه رشد می‌کند. اشاره این نام به کاشت انواع سبزیجات و صیفی‌جات در این دشت است. طبق رسمی که در گذشته رواج داشته، گیاهچال به مدت ۱۰ سال به یک طایفه اجاره داده می‌شده است. در سال‌های اخیر، دهیاری روستا زمین را به مزایده می‌گذارد.
آبشار پسچویک
یکی از آبشارهای افجه، پسچویک یا پسکوهک نام دارد. این آبشار در پنج کیلومتری شمال شرقی روستای افجه قرار دارد. ارتفاع آبشار پسچویک ۱۵ متر است و در اطراف آن، درختان افرا زیادی قرار دارند.
آبشار موآب
یکی دیگر از آبشارهای زیبا و تماشایی افجه آبشار موآب است. این آبشار که ۱۸۰ متر ارتفاع دارد، از قله ساکا سرازیر می‌شود. آبشار موآب قبل از دشت هویج قرار گرفته است و به‌عنوان استراحتگاه موقت برای کوهنوردان و گردشگرانی که می‌خواهند به دشت هویج بروند، به‌حساب می‌آید.
باغ‌های گیلاس
در فصل بهار، باغ‌های گیلاس روستا که غرق شکوفه شده‌اند، جلوه‌ای تماشایی به منطقه می‌بخشند. بسیاری از این باغ‌ها در میان آبشار پسچویک و دشت هویج واقع شده‌اند.
دشت سبواستان
دشت سبواستان در مسیر صعود به قله آتشکده (در شمال غرب دشت هویج) قرار دارد. این دشت لبریز از درختان گردو و گیلاس است. با رفتن به این دشت می‌توانید از آبشار زیبای چرند که از ارتفاع ۵۰ متری دامنه کوه سرازیر می‌شود، دیدن کنید.
قصر ناصری
مهم‌ترین اثر تاریخی در روستای افجه قصر ناصری است. این قصر که در شمال افجه و درون یک باغ قرار گرفته است، به دوران قاجار و ناصرالدین شاه تعلق دارد. متاسفانه بخش‌های کمی از این قصر که شامل پی، یک دیوار و مقداری آجر است، برجای مانده‌اند.
قلعه سربند
از دیگر آثار تاریخی افجه می‌توان به قلعه سربند یا ساکا اشاره کرد که جزء آثار ملی است. این قلعه که تا دوران صفوی مورد استفاده قرار می‌گرفته، از سنگ لاشه، ساروج، ملات گچ، آجر و خشت ساخته شده است. گفته می‌شود قدمت این قلعه به قرن‌های دوم و سوم هجری بازمی‌گردد. این قلعه چشم‌انداز زیبایی به روستا‌های امامه، راحت‌آباد، ناصرآباد، کند علیا و سفلی، افجه و بخش‌هایی از لواسان دارد.
خانه‌های تاریخی
بافت قدیمی روستای افجه همچنان پابرجا است. خانه‌های قدیمی این روستا روی شیب ساخته شده‌اند. از جمله خانه‌های تاریخی افجه می‌توان به خانه‌های حاج اکبر و حاج قاسم مرندی اشاره کرد که قدمت آن‌ها به دوره قاجار بازمی‌گردد.
حمام تاریخی
حمام افجه در مرکز روستا قرار دارد و اهالی همچنان از آن استفاده می‌کنند. قدمت حمام به اواخر دوران صفویه یا اوایل قاجار بازمی‌گردد. در معماری حمام افجه، طاق و گنبد‌های عرقچین و قوس‌های جناغی به کار رفته‌اند. در حال حاضر می‌توان از بخش‌هایی از حمام که توسط شورا و دهیاری روستا بازسازی شده‌اند، استفاده کرد.
محله چراغان سری
چراغان سری یکی از محله‌های قدیمی افجه به‌حساب می‌آید که همچنان بافت کهنه خود را حفظ کرده است. سقاخانه حضرت ابوالفضل نیز در این محله قرار دارد. در چراغان سری، یک درخت چنار کهن‌سال ۴۰۰ ساله نیز وجود دارد. در داخل این درخت تا ۴۰ سال گذشته یک قصاب باانصاف و مردم دوست به نام حسین آقا قصاب کار می‌کرده است.
بهترین زمان سفر به روستای افجه
همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، این روستا در منطقه‌ای کوهستانی قرار دارد. مناطق کوهستانی عموما دارای آب‌وهوای سردی هستند و حضور در آن‌ها، در فصل‌های پاییز و زمستان کمی دشوار است. به دلیل زیبایی‌های طبیعی افجه، بهتر است در فصل‌های بهار و تابستان از آن دیدن کنید. در این فصل‌ها، می‌توانید راحت‌تر به گوشه و کنار این روستا سر بزنید.
اقامتگاه‌های روستای افجه
با این که گردشگران زیادی از این روستا بازدید می‌کنند، اما متاسفانه اقامتگاه‌های چندانی در آن وجود ندارد. تنها یک اقامتگاه بومگردی در افجه وجود دارد که آن هم در دشت هویج واقع شده است. چنانچه قصد ماندن در طبیعت اطراف این روستا به روش کمپینگ را دارید، با توجه به وضعیت آب‌وهوایی باید لباس گرم همراه خود داشته باشید.
یکی دیگر از راه‌های اقامت در اطراف روستای افجه اجاره ویلا در منطقه لواسان است. با این کار می‌توانید در نزدیکی روستا اقامت داشته باشید.
جمع‌بندی
در اطراف شهر شلوغ و آلوده تهران، برخی مناطق سرسبز و زیبا مانند روستای افجه وجود دارند. این روستا که از توابع شهرستان شمیرانات است، در ۳۰ کیلومتری شمال شرق پایتخت قرار دارد. با سفر به این روستای تاریخی و زیبا می‌توان از رودخانه‌ها، آبشارها و دیگر جاذبه‌های طبیعی آن مانند دشت هویج لذت برد. اهالی تهران و شهرهای نزدیک به آن می‌توانند با سفری یک‌روزه از افجه بازدید کنند.
سوالات متداول
- روستای افجه کجاست؟
این روستا در فاصله ۳۰ کیلومتری از شمال شرق تهران و در منطقه‌ای کوهستانی قرار دارد. افجه جزء توابع شهرستان شمیرانات و در نزدیکی لواسانات واقع شده است.
- دیدنی‌های روستای افجه کدم‌اند؟
از دیدنی‌ها و جاذبه‌های روستای افجه می‌توان به آبشار پسچویک، آبشار موآب، دشت سبواستان، باغ‌های گیلاس، دشت هویج، قلعه سربند، حمام تاریخی و … اشاره کرد.
- بهترین فصل سفر به روستای افجه چه زمانی است؟
بهترین زمان برای بازدید از این روستا، فصل‌های بهار و تابستان است. آب‌وهوای منطقه در فصل پاییز و زمستان، بسیار سرد می‌شود.
- مردم روستای افجه به چه زبانی صحبت می‌کنند و منبع درآمدشان چیست؟
اغلب بومیان افجه به زبان مازندرانی صحبت می‌کنند و از طریق دامداری، کشاورزی و باغداری امرارمعاش می‌کنند.
دسته:ایرانگردی
نظری ثبت نشده