با شنیدن نام تهران، اولین تصویری که به ذهنتان می‌رسد چه چیزی است؟ به احتمال زیاد تصویر آن برج سفیدرنگی که حتی اگر از نزدیک ندیده باشید، حتما عکسش را دیده‌اید. برج آزادی تهران، یکی از نمادین‌ترین بناهای معاصر ایران و پایتخت است. این مقاله به بررسی تاریخچه، معماری منحصر به فرد و اهمیت فرهنگی و اجتماعی این بنای ماندگار می‌پردازد.
تاریخچه برج میدان آزادی
برج آزادی که اکنون به عنوان نماد اصلی شهر تهران و یکی از برجسته‌ترین سازه‌های معماری معاصر شناخته می‌شود، شاهد دوران‌های پر فراز و نشیبی بوده است. این بنا که در ابتدا برج شهیاد نام داشت، به مناسبت یادبود جشنهای ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران ساخته شد.
ایده و ساخت برج آزادی تهران
در سال ۱۳۴۵، طرح ساخت یک نماد برای «ایران مدرن» به مسابقه گذاشته شد. در میان طرح‌های ارائه‌شده، طرح معمار جوان، حسین امانت که تنها ۲۴ سال داشت به عنوان طرح برگزیده انتخاب شد. عملیات ساخت برج شهیاد در یازدهم آبان ۱۳۴۸ آغاز، و در ۲۴ مهرماه ۱۳۵۰ با حضور شاه وقت و مهمانان خارجی افتتاح شد. جالب است بدانید که در مراسم افتتاحیه، برای نخستین بار از منشور حقوق بشر کوروش بزرگ هم پرده‌برداری شد.
برج آزادی تهران پس از انقلاب
با پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، نام برج از «شهیاد» به «آزادی» تغییر کرد. این برج در جریان انقلاب و بعد از آن، به مهم‌ترین مکان برای برگزاری راهپیمایی‌های سالانه و گردهمایی‌های سیاسی و اجتماعی تبدیل شد.
معماری برج آزادی
معماری برج آزادی به شکلی نمادین، تاریخ چند هزارساله این سرزمین را در یک سازه واحد به هم پیوند زده است. شاکله اصلی بنا از چهار پایه عظیم تشکیل شده که با حرکت به سمت بالا، در هم می‌پیچند و یک طاق اصلی را شکل می‌دهند. طاق کسری از معماری ساسانی و گنبد‌های دوره اسلامی، به خصوص عصر صفوی، مبنای ساخت این بنا بوده‌اند.
در نمای برج، از حدود ۴۶ هزار قطعه سنگ مرمر سفید جوشقان استفاده شده که با خطوط افقی شیاردار، حسی از استحکام و عظمت معماری هخامنشی و بناهایی مثل تخت جمشید را القا می‌کند. حالا فکر می‌کنید برج آزادی چند متر است؟ ارتفاع این برج از سطح زمین ۴۵ متر و طول کلی این بنا ۶۳ متر است.
جاهای دیدنی برج آزادی تهران
اما برج آزادی فقط یک نماد یا بنای زیبا نیست. فضای داخلی این برج یک مجموعه فرهنگی چند منظوره است که در چهار طبقه طراحی شده و بازدیدکنندگان را به جایی فراتر از بنایی تاریخی می‌برد.
تالار اصلی برج آزادی
تالار اصلی (تالار ایران‌شناسی) در طبقه زیرین برج آزادی قرار دارد که در پایه اصلی برج و زیر زمین است. این تالار که به محض ورود با آن مواجه می‌شوید، یک نقشه برجسته و رنگی از ایران را بر کف خود دارد که رودها، دریاها و ویژگی‌های جغرافیایی دیگر در آن مشخص شده‌اند. دور تا دور این تالار، ویترین‌های متعددی قرار دارند که در آن‌ها مولاژهایی (نمونه‌های بازسازی‌شده) از اشیاء تاریخی و فرهنگی مهم ایران به نمایش گذاشته شده است. این آثار، ویترینی از تمدن ایران از دوره هخامنشی تا دوره معاصر هستند و شامل نمونه‌هایی از صنایع دستی، آثار باستانی و نمادهای فرهنگی می‌شوند.
تالار آیینه
تالار آیینه با طراحی داخلی خاص و استفاده از آینه‌کاری‌های متعدد، فضایی متفاوت و جذاب برای بازدیدکنندگان خلق می‌کند. این بخش معمولا برای نمایش آثار هنری خاص و یا به عنوان بخشی از نمایشگاه‌های موقت استفاده می‌شود.
نگارخانه آسمان
نگارخانه آسمان یکی از فضاهای نمایشگاهی اصلی برج آزادی تهران است که در طبقه سوم برج و در ارتفاع ۳۳ متری از سطح میدان قرار دارد. این نگارخانه به طور مداوم میزبان نمایشگاه‌های گروهی و انفرادی هنرهای تجسمی، مخصوصا نقاشی، با سبک‌ها و تکنیک‌های متنوع از هنرمندان سراسر کشور است.
کافه گالری
به عنوان تنها قسمتی در مجموعه فرهنگی هنری برج آزادی که از نور طبیعی بهره می‌برد، فضایی به عنوان کافه گالری برای استراحت و پذیرایی از بازدیدکنندگان در نظر گرفته شده است. این کافه در طبقه زیرین برج، یعنی در همان طبقه‌ای که تالار ایران‌شناسی، نگارخانه‌ها و سالن اصلی قرار دارند، واقع شده است.
سالن نمایش اصلی (آمفی تئاتر)
سالن نمایش اصلی برج آزادی، یک آمفی‌تئاتر چندمنظوره و از مجهزترین بلک‌باکس‌های ایران است که در زیرزمین این مجموعه قرار دارد. این سالن با ظرفیت حدود ۳۰۰ نفر و صحنه‌ای به وسعت ۴۰۰ متر، فضایی مناسب برای برگزاری کنسرت‌های موسیقی، اجراهای تئاتر و همایش‌هاست. طراحی کاملا آکوستیک، سقف شیشه‌ای با طرحی از تالاب انزلی و پرده‌ای طلاکوب با نقش لشکرکشی هخامنشی، از ویژگی‌های برجسته این فضاست که در کنار امکانات جانبی حرفه‌ای مثل اتاق‌های گریم و پلاتوی تمرین، آن را به یکی از استانداردترین فضاهای هنری پایتخت تبدیل کرده است.
راهروی تکنولوژی یا تالار دانستنی ها
تالار دانستنی‌ها که گاهی با نام قبلی خود یعنی راهروی تکنولوژی هم یاد می‌شود، گذرگاهی جذاب در طبقه زیرین برج آزادی و در گذرگاه پیشینیان است که بخش ورودی را به آسانسورهای اصلی متصل می‌کند. این تالار به عنوان یک فضای نمایشگاهی طراحی شد و دلیل نام‌گذاری آن، وجود ویترین‌ها و نمایشگرهایی است که اطلاعات علمی، فنی و تاریخی جالبی را اغلب در قالب ماکت‌ها، تصاویر و داده‌های دیداری به بازدیدکنندگان نمایش می‌دهند. این بخش با کاشی‌کاری‌های فیروزه‌ای و لاجوردی، تضادی هنرمندانه میان سنت ایرانی و دانش مدرن ایجاد کرده و به نوعی مقدمه‌ای برای صعود به طبقات بالایی این نماد ملی محسوب می‌شود.
تالار اقوام
در مجموعه فرهنگی برج آزادی، فضایی به نام تالار یا نگارخانه اقوام وجود دارد که به نمایش تنوع فرهنگی و هنری اقوام مختلف ایران اختصاص یافته است. این بخش که به صورت یک راهروی منحنی طراحی شده، شامل ویترین‌های متعددی است که در آن‌ها صنایع دستی، لباس‌های محلی و اشیای مردم‌شناسی مربوط به اقوام گوناگون ایرانی نمایش داده می‌شود.
تالار کهن یا موزه اصلی
تالار کهن که به عنوان موزه اصلی در زیر پایه‌های برج آزادی قرار دارد، یک شاهکار مهندسی است که بدون داشتن هیچ ستونی در مرکز، تمام وزن برج را تحمل می‌کند. این تالار که در گذشته میزبان جواهرات سلطنتی بود، بعدا به موزه دوربین‌های عکاسی قدیمی اختصاص یافت و کلکسیون ارزشمندی از دوربین‌های تاریخی و تجهیزات جاسوسی را به نمایش می‌گذارد. چهار پایه اصلی برج که شامل آسانسورها و پله‌ها هستند، از گوشه‌های این سالن به سمت بالای برج امتداد دارند و تندیس سازنده برج، مهندس پورفتحی، در مرکز آن قرار دارد.
سالن فرهنگ
تالار فرهنگ در مجموعه زیرین برج آزادی، در گذشته به عنوان کتابخانه اصلی مجموعه شناخته می‌شد و گنجینه‌ای با بیش از ۱۱ هزار جلد کتاب با موضوعات متنوعی مثل تاریخ، معماری، ادبیات و زبان‌شناسی را در خود جای داده بود. حالا اما کاربری این فضا تغییر کرده و به نوعی به موزه فنی برج تبدیل شده است. در حال حاضر، این تالار محلی برای نگهداری و نمایش ابزارآلات و تجهیزات فنی و اداری قدیمی مجموعه، از جمله دستگاه‌های صوتی و تصویری تاریخی و لامپ‌های اوسرام آلمانی است که در ساخت و بهره‌برداری اولیه برج مورد استفاده قرار گرفته بودند.
موزه شهاب سنگ یا تالار تشریفات
در یکی از تالارهای طبقه پایینی برج آزادی، موزه‌ای وجود دارد به نام «موزه شهاب‌سنگ»، که بزرگترین مجموعه شهاب‌سنگ ایران است. این موزه، حاصل گردآوری کلکسیون شخصی آقای حجت کمالی است و شامل بیش از سیصد قطعه شهاب‌سنگ کمیاب از بیابان‌های مختلف ایران و سایر نقاط جهان است.
ساختار داخلی برج و چشم انداز پانورامیک تهران
دو آسانسور بازدیدکنندگان را به بالای برج منتقل می‌کنند. یکی از آسانسورها شیشه‌ای بوده و هنگام بالا رفتن، ساختار بتنی و داخلی پایه‌های برج را نمایان می‌کند. همچنین ۲۸۶ پله برای کسانی که علاقه‌مند به پیاده‌روی در این سازه هستند، وجود دارد.
آسانسور اول در زیر قوس اصلی برج آزادی متوقف می‌شود. در این طبقه، بازدیدکنندگان می‌توانند از نزدیک، ساختار بتنی عظیم و مقرنس‌کاری‌های داخلی این طاق باشکوه را مشاهده کنند. این فضا که به دلیل رنگ بتن، به «تالار خاکستری» هم معروف است، عظمت مهندسی برج را به خوبی نشان می‌دهد.
گنبد رک برج آزادی
اما آسانسور دوم شما را به بالاترین بخش برج، به گنبدی زیبا و الهام‌گرفته از معماری سنتی ایران می‌برد که به نوعی نقطه اوج و تکمیل کننده هویت تاریخی این بناست. گنبد «رک» که بر روی طاق بزرگ یادآور معماری دوره ساسانی نشسته، نماد دوران معماری اسلامی در تاریخ ایران است و به این ترتیب، کل سازه به پلی دیدنی میان دو دوره مهم تاریخی تبدیل می‌شود.
اوج هنر این بخش در فضای داخلی آن نمایان است؛ جایی که سازه بتنی برج با ظرافت، طرح‌های هندسی چشم‌نوازی را ایجاد کرده که با کاشی‌کاری‌های فیروزه‌ای و لاجوردی ترکیب شده‌اند. این طبقه که مقصد نهایی بازدیدکنندگان است، منظره‌ای فراموش‌نشدنی و ۳۶۰ درجه از شهر را به شما نشان خواهد داد.
دیدنی های اطراف برج میدان آزادی تهران
میدان آزادی به عنوان ورودی غربی تهران و دسترسی آسانی که از طریق پایانه مسافربری غرب و فرودگاه مهرآباد دارد، در نزدیکی چندین مکان تفریحی و فرهنگی مهم قرار دارد. در فاصله‌ای نه چندان دور از برج، مجموعه ورزشی تفریحی ارم شامل شهربازی و باغ وحش ارم، یکی از بزرگترین مراکز تفریحی تهران قرار دارد و برای خانواده‌ها عالی است.
اگر طبیعت و فضای سبز را ترجیح می‌دهید، پارک المهدی در نزدیکی میدان آزادی و پارک جنگلی چیتگر و دریاچه چیتگر کمی دورتر، امکانات مناسبی برای پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و قایق‌رانی دارند. همچنین مراکز خرید جدیدی مثل معین مال و مگامال در نزدیکی برج آزادی قرار دارند که برای خرید و سرگرمی مناسب هستند.
هتل های نزدیک به برج آزادی تهران
هتل‌های نزدیک برج میدان آزادی معمولا میزبان مسافرانی هستند که سفرهای کاری یا کوتاه‌مدت به پایتخت دارند. در ادامه، تعدادی از هتل‌های مشهور نزدیک به برج آزادی را معرفی کرده‌ایم.
- هتل المپیک
- هتل فرودگاه مهرآباد
- هتل پارسیان انقلاب
- هتل البرز
- هتل آساره
راه های دسترسی به برج آزادی
برای دسترسی به برج آزادی که در مرکز یکی از بزرگترین و پرترددترین میدان‌های تهران واقع است، راه‌های زیادی وجود دارد؛ از حمل و نقل عمومی تا وسیله شخصی.
استفاده از مترو
ساده‌ترین و سریع‌ترین راه برای رسیدن به برج آزادی استفاده از مترو تهران است. ایستگاه متروی میدان آزادی در خط ۴ مترو (خط زرد) قرار دارد. پس از پیاده شدن در این ایستگاه، با چند دقیقه پیاده‌روی به ورودی محوطه میدان و برج خواهید رسید.
استفاده از اتوبوس های تندرو (BRT)
میدان آزادی پایانه چندین خط مهم BRT است که دسترسی از نقاط مختلف شهر را بسیار آسان می‌کند. این پایانه در ضلع شمالی میدان قرار دارد و محل تلاقی خطوط مختلفی از جمله خطوط زیر است:
- خط ۱ (پایانه آزادی – چهارراه تهرانپارس)
- خط ۲ (پایانه آزادی – پایانه خاوران)
- خط ۱۰ (پایانه آزادی – پایانه دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات)
اتوبوس های شهری و تاکسی
میدان آزادی نقطه مرکزی بسیاری از خطوط اتوبوسرانی و تاکسیرانی شهری است. تقریبا از تمام نقاط تهران، تاکسی یا اتوبوس به مقصد میدان آزادی وجود دارد. پایانه‌های تاکسیرانی و اتوبوسرانی در اطراف میدان مستقر هستند و دسترسی به تمام محله‌های تهران را ممکن کرده‌اند.
دسترسی به میدان آزادی با خودروی شخصی
اگر قصد دارید با خودروی شخصی به برج آزادی بروید، باید بدانید که این میدان در تقاطع بزرگراه‌های مهمی قرار دارد:
- از شرق: خیابان آزادی
- از غرب: بزرگراه شهید لشگری (جاده مخصوص کرج)
- از جنوب: بزرگراه آیت‌الله سعیدی
- از شمال: بزرگراه محمدعلی جناح
هرچند که پارکینگ‌های عمومی در اطراف میدان برای پارک خودرو وجود دارد، به خاطر حجم بالای ترافیک در این محدوده استفاده از وسایل نقلیه عمومی بهتر است.
ساعات بازدید از برج آزادی و بلیط ورودی
ساعات بازدید از برج آزادی در روزهای یکشنبه تا پنجشنبه از ۹ صبح تا ۱۷ و در روزهای جمعه و تعطیلات رسمی از ۱۰ صبح تا ۱۷ است. فراموش نکنید که روز شنبه، برج تعطیل است.
بلیط بازدید از برج آزادی را می‌توانید به صورت آنلاین و از سایت خود مجموعه تهیه کنید. قیمت بلیط ورودی برج هم برای بازدیدکنندگان ایرانی و خارجی متفاوت بوده، اما بنا به اطلاعات سایت این مجموعه، هزینه بلیط بازدید از برج به صورت زیر است:
- بازدید از برج آزادی و تالارهای آن: ۷۵ هزار تومان
- بازدید از کل مجموعه شامل برج و موزه شهاب‌سنگ: ۱۲۰ هزار تومان
- موزه شهاب‌سنگ: ۵۳ هزار تومان
بازدید از برج آزادی؛ شاهد خاموش تاریخ پایتخت
برج آزادی فقط یک بنای تاریخی نیست؛ بلکه راوی داستان‌های معاصر تهران است. این برج که روزی برای بزرگداشت تاریخ کهن این سرزمین بنا شد، امروز خود به بخشی جدایی‌ناپذیر از تاریخ شهر تبدیل شده است. اگر ساکن شهرهای دیگر ایران هستید و می‌خواهید برج آزادی را از نزدیک تماشا کنید، می‌توانید سفرتان را با اسنپ تریپ به سادگی برنامه‌ریزی کنید. از پیدا کرده بهترین بلیط‌های سفر به پایتخت تا انتخاب اقامتگاهی مناسب، اسنپ تریپ در همه گام‌های این سفر همراه شماست.
سوالات متداول؛
چرا برج آزادی ساخته شد و نام قبلی آن چه بود؟
این برج در ابتدا با نام «شهیاد» به مناسبت یادبود جشنهای ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران بنا شد و پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ به برج «آزادی» تغییر نام داد.
ارتفاع برج آزادی چقدر است؟
ارتفاع این بنا از سطح زمین ۴۵ متر است و معماری آن تلفیقی از سبک‌های هخامنشی، ساسانی و اسلامی است.
آیا داخل برج آزادی هم بخش دیدنی دارد؟
بله، در طبقات زیرین برج یک مجموعه فرهنگی کامل شامل موزه (تالار ایران‌شناسی، موزه شهاب‌سنگ)، نگارخانه‌های هنری و سالن آمفی‌تئاتر قرار دارد. طبقه بالای آن نیز چشم‌انداز ۳۶۰ درجه از تهران ارائه می‌دهد.
برج آزادی چند متر است؟
ارتفاع برج آزادی از سطح زمین ۴۵ متر و طول کلی این بنا ۶۳ متر است.
دسته:ایرانگردیجاذبه
نظری ثبت نشده