یکی از بی‌نظیرترین مناطق ایران، جنگلهای ارسباران است، منطقه‌ای در شمال آذربایجان شرقی با ۱۲ هزار کیلومتر وسعت که موزه حیات وحش ایران هم لقب گرفته. سازمان جهانی یونسکو این منطقه را به عنوان ذخیره‌گاه زیست کره معرفی کرده و جنگلهای هیرکانی آن همچنان در انتظار ثبت جهانی توسط یونسکو به سر میبرد.
آنچه در این مطلب خواهید خواند:
جنگل ارسباران کجاست؟
ارسباران منطقه‌ای کوهستانی در مرز ارمنستان و آذربایجان است. این منطقه از شمال کوه قوشا داغ در جنوب شهر اهر تا رود ارس گسترده شده. فاصله‌اش با شهرهای نزدیک چقدر است؟ برای رفتن به ارسباران باید خودتان را به تبریز برسانید. فاصله منطقه ارسباران تا تبریز ۲۲۱ کیلومتر است و خود تبریز تا کلیبر که بیشتری‌ها از آن به منطقه ارسباران می‌روند ۱۷۴ کیلومتر، چیزی در حدود ۲ ساعت و نیم است. وقتی به کلیبر رسیدید اگر یک ساعت و نیم بروید به ارسباران می‌رسید. این منطقه حفاظت شده تا کلیبر ۴۶ کیلومتر فاصله دارد.
قبلا به ارسباران قره داغ و قره جه داغ میگفتند و این اسم را به خاطر کثرت کوه‌های این ناحیه به آن داده بودند. قبلا‌ها وسعت جنگل بیش از چیزی بود که اکنون می‌بینیم اما در حال حاضر به دلیل تخریب جنگل ها، این منطقه تنها به سه شهر کلیبر، ورزقان و اهر محدود شده است.
چرا باید این جنگل را ببینیم؟
جنگلهای ارسباران یکی از بکرترین و انبوه‌ترین جنگلهای ایران است. این جنگل‌ها بازمانده جنگلهای میلیون ساله هیرکانی هستند که از دوره سوم زمین‌شناسی باقی‌مانده‌اند. تنوع حیات وحش این منطقه آنقدر بالاست که به آن موزه حیات وحش ایران می‌گویند.
در کل ایران فقط این ناحیه سیاه خروس دارد و دیدن خرس قهوه‌ای حتما گذشته از ترس و هیجانش تجربه متفاوتی در زندگی‌ست. البته اینجا افعی هم زیاد دارد که باید خیلی مراقبش بود. همچنین اگر در این منطقه مارال(آهو) دیدید تعجب نکنید چون یکی از ماموریت‌های این منطقه احیای این نسل از آهوست.
بین سال‌های ۱۳۵۰ و ۱۳۵۲، ارسباران به‌عنوان منطقه ممنوعه و بعد منطقه حفاظت‌شده، تحت حفاظت و نظارت اعلام شد. ۲۲۰ گونه پرنده، ۳۸ گونه خزنده، ۵ گونه دوزیست، ۴۸ گونه پستاندار و ۲۲ گونه ماهی در این منطقه زندگی میکنند که بز، گراز، خرس قهوه‌ای، وشق (سیاه‌گوش) و پلنگ از جمله آنهاست.
بخش‌های جنوبی این منطقه بیشتر مرتع است و بخش‌های جنگلی در ارتفاع کمتر از ۸۰۰ متر قرار گرفته‌اند. در کنار تنوع جانوری، تنوع گیاهی این منطقه هم کم نیست. ۱۵ درصد از گونه‌های گیاهی ایران مختص این ناحیه است. بلوط، کیکم، سماق، زرشک، انار وحشی، سیب وحشی، گلابی وحشی و بوته‌های تمشک و زغال‌اخته و در کل هزار و ۴۰۰ گونه گیاهی و قارچی در این ناحیه وجود دارد. خرداد که بروید زغال اخته‌ها رسیده‌اند و اواسط تابستان را اگر برای سفر انتخاب کنید، می‌توانید طعم ترش قره قورت‌ها را بچشید.
هوای ارسباران خنک است. اینطور معروف است که دمای هوای تبریز را چک کنید و دمای هوا هرچه قدر بود، دمای هوای کلیبر و ارسباران ۱۰ درجه از آن خنک‌تر است، انقدر که در روزهای داغ تابستان دلت می‌خواهد کمی از هوای خنک اینجا را با خودت ببری.
چطور خودمان را به جنگلهای ارسباران برسانیم؟
از تهران به تبریز و همچنین از مشهد به تبریز قطار هست. راه دیگر خرید بلیط هواپیماست. یک راه هم رفتن به ترمینال غرب و سوار شدن اتوبوس‌های تبریز است. از تبریز هم هر روز ساعت ۱۴ و ۱۶ برای کلیبر اتوبوس هست.
اگر با خودروی شخصی به جنگلهای ارسباران می‌روید، از همان ابتدای ورودی تبریز تابلوهایی به سمت اهر و کلیبر وجود دارد. کلیبر شهری‌ست سرسبز با دامنه‌های مه گرفته. این شهر که به پایگاه بابک خرمدین هم معروف است، پوشیده از جنگل و مرتع است. داخل شهر می‌شود جاهایی مثل مسجد جامع را دید. پل خدا آفرین یکی دیگر از جاهای دیدنی کلیبر است.
به تازگی، از داخل شهر کلیبر راهی به سمت جانانلو کشیده شده که مردم و گردشگران از آن مسیر به سمت رود ارس و مرزهای آذربایجان و ارمنستان می روند. در این مسیر و در فاصله ۵ کیلومتری، کاروانسرایی به نام شاه عباسی وجود دارد که چندان بزرگ نیست. اما دیدنش هم خالی از لطف نیست. اما مشهورترین جاذبه‌های گردشگری کلیبر، قلعه بابک، آینالو و مکیدی دره‌سی است.
بیشتر بخوانید: راهنمای سفر به تبریز؛ گشتی در شهر شهریار و مشروطه
قلعه بابک
قلعه بابک در زمان ساسانیان ساخته شده و اسمش را از بابک خرمدین، رهبر مبارزان با خلیفه عباسی گرفته. این دژ تاریخی در ارتفاعات ارسباران واقع شده و کافیست سه کیلومتر از کلیبر به سمت جنوب غربی خارج شوید تا به دره سی، یکی از زیباترین دره‌های ایران برسید. کمی بعد از اینکه دره‌سی را پشت سر گذاشتید، به کمپ قلعه بابک و هتل بابک می‌رسید. از آنجا می‌توانید با ۵۰ هزار تومان، با جیپ به اول مسیر پیاده‌روی بروید.
البته اگر کوهنورد هستید می‌توانید از دره‌سی با طی یک مسیر تقریبا سه ساعته به قلعه بابک برسید. بعد از این مسیر، حدود یک ساعت پیاده روی دارید تا به قلعه برسید و باید از پله هایی هم بالا بروید. در مسیری که به طرف قلعه بابک می‌روید، در تابستان، به عشایر شاهسون برمی‌خورید که به ییلاق آمده‌اند. دیدن زندگی آنها، نان پختن، شیر دوشیدن از دام‌ها، پختن آش دوغ، خوردن شیر و ماست و سرشیر محلی و… از بهترین چیزهاست.
منطقه آینالو
در ۴۵ کیلومتری کلیبر و در بخش خداآفرین، منطقه حفاظت شده آینالو قرار گرفته. دورتادور این منطقه که هنوز دست نخورده مانده است را برای حفاظت از مارال‌ها و آهوها سیم کشیده‌اند. این منطقه پراست از مراتع و جنگلهای سرسبز. در این منطقه امکاناتی برای گردشگران نیز وجود دارد که از جمله آنها کانکس‌های اقامتی رایگان است. عمارت آینالو، به جا مانده از دوره قاجار یکی از جاذبه های این منطقه است.
پارک جنگلی مکیدی
اگر مسیر دره قلعه بابک را همین طور به سمت غرب بروید به پارک جنگلی مکیدی می‌رسید. مکیدی تا چند سال پیش جنگلی بکر و دست نخورده و پر از درختان فندق و خرگوش بود، اما با ساخته شدن آلاچیق و بوفه و پارکینگ از آن بکری سال‌های قبل کمتر در آن خبری هست.
کجا اقامت کنیم؟
یک راه اقامت در آلاچیق‌های عشایر در منطقه کلیبر است. راه دیگر اقامت در هتل آپارتمان آنزاست. قیمت اتاق دو تخته این هتل شبی ۱۵۷ هزار تومان است. همچنین بیشتری‌ها در کمپ بابک چادر می‌زنند.
عکس‌ها: خبرگزاری ایرنا و تسنیم
بیشتر بخوانید: برای جنگل نوردی چه کارهایی لازم است؟
دسته:جاذبه
۸ نظر
لطفا دره سی را به قلعه دره سی(دره قلعه)اصلاح فرمایید.همچنین درهمین قلعه دره سی آلاچیق هایی برای چادرزدن است که امکانات آب و برق دارند که برای چادرزدن دراین آلاچیق ها مبلغ ده هزارتومان ازشما می گیرند.یعنی اگرشمایک چادرمسافرتی داشته باشید فقط با ده هزارتومان می توانید۲۴ساعت که لامپ روشنایی هم دارنددراین مکان اتراق کنیدوکنارهمین آلاچیق ها تمام امکانات ازقبیل سرویس دستشویی و مغازه های ارزاق فروشی هست.درضمن هوای این منطقه درمردادماه یعنی گرمترین فصل سال از۲۶درجه تجاوزنمی کند والبته شماباسفربه این منطقه، جمهوری آذربایجان و ارمنستان(بخش اشغال شده قره باغ)و جمهوری خودمختارنخجوان را خواهیددید البته اگر۶۰کیلیومتربه طرف بازرگان بروید مرز ترکیه راخواهیددید.درحقیقت شما فقط باپیمودن حدود۱۴۰کیلومتر ۴تا ازکشورهای همسایه را خواهیددید.بنده هرساله با فامیل هایمان از اهوازبه این منطقه سفرمی کنیم اگر کسی فقط یکباربه این منطقه بخصوص جنگلهای ا سباران سفرکندمطمئنا دیگربه شمال سفرنخواهدکرد.البته ماازاینکه افرادکمی به خاطر عدم اطلاع رسانی به این منطقه میان راحتیم چون واقعا اینطوری جای دنجی را خواهیدیافت
بهروز جان سلام
مرسی از اطلاعاتی که دادی
من تهران هستم چطور میتونم به این جنگل برم
به صرفه ترین حالتش چیه؟
بعد از نظر خطراتش چیه،. گرگ و خرس و اینجور مسائل میگم
با سلام لطفا از کلمه ارسباران استفاذه نکنید کلمه جعلی است و ساخته بیسوادان عصر پهلوی
باسواد عصر حاضر دلیلت رو بگو چرا میگی غلطه و از نظر تو درست چیه.
چون ارسباران کلمه ای بی معنی است ولی نام اصلی که آراز می باشد به معنای میان دو چیز است این کلمه (آراز) اسمی محبوب در قسمت های ترک نشین نیز می باشد. متاسفانه ما عادت به تحقیر یک دیگر کرده ایم آقای رضا درست می فرمایند ارسباران جعلی بوده و ساخته بی سوادان عصر پهلوی میباشد.
سلام اسم اصلی این منطقه قره داغ هستش یسریا اومدن اسم اصلیش که آذری بوده رو عوض کردن اسم فارسی بی معنی گذاشتن
سلام همیشه در جهان اسم جغرافیایی و محلی با نام اسم محلی استفاده میشه. فقط در ایران هست که اسم های محلی ترکی را به فارسی تحریف میکنند.
اسم محل قره داغ هست و اخیرا ارسباران تحریفا مرسوم شده است
راه دسترسی به کمپ آینالو را برای لوله گذاری کندند و افتضاح است، با سواری رفتن خیلی سخت است.