در نزدیکی شهر همدان، یکی از شگفت‌انگیزترین غارهای آبی جهان به نام علیصدر قرار دارد. این غار، دنیایی جذاب در دل کوه است که به جای پیاده‌روی، باید در آن سوار قایق شوید و روی آب‌های زلال و آرامش حرکت کنید. بازدید از غار علیصدر یک ماجراجویی هیجان‌انگیز و تجربه‌ای فراموش‌نشدنی از تماشای یکی از زیباترین شاهکارهای طبیعت است. در این مقاله قصد داریم بیشتر با یکی از زیباترین غارهای ایران آشنا شویم.
غار علیصدر کجاست؟
برای ایرانی‌ها نام علیصدر با همدان گره خورده است؛ اما اگر بخواهیم دقیق باشیم، آدرس غار علیصدر در روستای علیصدر شهرستان کبودرآهنگ و در ارتفاعات ساری‌قیه است. یعنی در ۷۵ کیلومتری شمال‌غربی همدان.
تاریخچه غار علیصدر
غار علیصدر، یکی از شگفت‌انگیزترین پدیده‌های طبیعی ایران، دو تاریخچه مجزا اما در هم تنیده دارد: یکی قدمت زمین‌شناسی آن که به میلیون‌ها سال پیش برمی‌گردد و دیگری تاریخچه غار علیصدر از باب کشف و بهره‌برداری آن توسط انسان که روایتی شنیدنی دارد.
قدمت زمین شناسی؛ یادگاری از دوران ژوراسیک
قدمت سنگ‌های آهکی که غار علیصدر در دل آن‌ها شکل گرفته است، به دوره ژوراسیک (دومین دوره زمین‌شناسی) برمی‌گردد. یعنی این توده‌سنگ‌ها بین ۱۳۶ تا ۱۹۰ میلیون سال پیش، همزمان با حیات دایناسورها بر روی کره زمین، تشکیل شده‌اند.
فرایند شکل‌گیری خود غار، حاصل میلیون‌ها سال نفوذ آب‌های زیرزمینی و انحلال شیمیایی در این لایه‌های آهکی است. آبی که امروز در غار جریان دارد، حاصل بارش‌های جوی است که پس از نفوذ به لایه‌های زمین، این دالان‌ها، تالارها و دریاچه‌های وسیع را به وجود آورده است. قندیل‌ها (استالاکتیت‌ها و استالاگمیت‌ها) نیز با آهستگی شگفت‌انگیزی، گاهی تا صد سال برای تشکیل هر سانتی‌متر، به وجود آمده و این غار را به یک موزه زنده طبیعی تبدیل کرده‌اند.
تاریخچه بهره برداری توسط انسان
هرچند قدمت زمین‌شناسی غار به میلیون‌ها سال می‌رسد، اما تاریخ شناخت و استفاده از آن توسط انسان بسیار کوتاه‌تر است. شواهد نشان می‌دهد که مردم روستای علیصدر و روستاهای اطراف از قدیم به وجود این غار پی برده بودند.
در گذشته، از دهانه غار به عنوان پناهگاه در زمان هجوم‌ها و ناامنی‌ها استفاده می‌شد. علاوه بر این، اهالی از آب داخل غار برای مصارف کشاورزی بهره می‌بردند و حتی با هدایت آب نهرهای اطراف به داخل آن، از غار به عنوان یک سد و آب‌انبار طبیعی استفاده می‌کردند. این کار باعث شده بود سطح آب برای سال‌ها بالا بیاید و ورود به اعماق آن غیرممکن شود.
چه زمانی غار علیصدر کشف شد؟
داستان کشف مدرن و علمی غار در تاریخ ۵ مهرماه ۱۳۴۲ شمسی رقم خورد. در این روز، یک گروه ۱۴ نفره از اعضای هیئت کوهنوردی همدان به سرپرستی «محمدطاهر همایونی»، تصمیم به کاوش جدی این پدیده طبیعی گرفتند. این گروه با استفاده از ابتدایی‌ترین وسایل آن زمان مانند چراغ‌های فانوسی و تیوپ لاستیکی به عنوان قایق، وارد دالان‌های تاریک و آبی غار شدند و توانستند برای اولین بار مسافتی از این دنیای شگفت‌انگیز زیرزمینی را بپیمایند.
اکنون غار علیصدر به عنوان بیست و سومین اثر طبیعی ملی ایران در فهرست میراث طبیعی کشور به ثبت رسیده و همچنان کاوش‌ها برای کشف دالان‌ها و تالارهای جدید در آن ادامه دارد.
غار علیصدر چه ویژگی هایی دارد؟
غار علیصدر در دل کوه‌های زاگرس در نزدیکی همدان قرار دارد و بزرگترین غار آبی قابل قایقرانی در جهان است. آب دریاچه وسیع آن به قدری زلال و شفاف است که تا عمق ۱۰ متری بدون هیچ نوری به وضوح دیده می‌شود و به خاطر ترکیبات خاص، فاقد هرگونه حیات جانوری است.
هوای داخل غار بسیار پاک، سبک و بدون گرد و غبار است و دمای آن در تمام فصول سال ثابت و مطبوع باقی می‌ماند. اما شاخص‌ترین ویژگی آن، تالارهای عظیم و دالان‌های تو در توست که با میلیون‌ها قندیل (استالاکتیت و استالاگمیت) در اشکال جالب و رنگ‌های متنوع تزئین شده‌اند و منظره‌ای رویایی را خلق کرده‌اند.
بهترین زمان بازدید از غار علیصدر
بهار به خصوص اردیبهشت و خرداد بهترین زمان ممکن برای سفر به همدان و بازدید از غار علیصدر است. هوا در این فصل کاملا مطبوع و دلپذیر است، طبیعت اطراف سرسبز و زیباست و از سرمای زمستان و گرمای تابستان خبری نیست.
از تیر تا شهریور هم همدان آب و هوای خنک و ملایمی دارد. سفر به این منطقه و پناه بردن به خنکای مطبوع داخل غار در روزهای گرم تابستان، تجربه‌ای بسیار لذت‌بخش است. به همین دلیل، تابستان شلوغ‌ترین فصل بازدید از غار علیصدر محسوب می‌شود.
امکانات رفاهی غار علیصدر
مجموعه توریستی علیصدر برای رفاه حال گردشگران، امکانات رفاهی مناسبی را در محوطه بیرونی غار فراهم کرده است. بعضی از این امکانات عبارتند از:
- هتل جهانگردی علیصدر
- نقشه غار علیصدر
- کمپینگ و چادرهای صحرایی
- آلاچیق‌های چوبی
- رستوران‌ها و سفره‌خانه
- بازارچه صنایع دستی و سوغات
- پارکینگ
- نمازخانه
- سرویس‌های بهداشتی
- راهنمای تور
مسیر دسترسی غار علیصدر
اگر نقشه غار علیصدر را نگاه کنید، خواهید دید که این غار در نزدیکی روستای علیصدر و در ۷۵ کیلومتری شمال غربی شهر همدان قرار دارد. چند مسیر دسترسی غار علیصدر را در ادامه شرح داده‌ایم.
مسیرهای دسترسی از داخل استان همدان
اغلب گردشگران ابتدا به شهر همدان سفر کرده و از آنجا به سمت غار حرکت می‌کنند. سه مسیر اصلی از همدان وجود دارد:
- مسیر اصلی و پرتردد (از طریق لالجین):
- از همدان وارد جاده همدان – لالجین شوید.
- پس از رسیدن به شهر لالجین، مسیر را به سمت بیجار ادامه دهید.
- در این جاده، تابلوهای راهنمای غار علیصدر شما را به سمت جاده فرعی غار هدایت می‌کنند. این مسیر کاملا آسفالت و مناسب است.
- مسیر از طریق صالح‌آباد:
- می‌توانید از جاده همدان – صالح‌آباد نیز به سمت غار بروید.
- مسیر از طریق پایگاه هوایی نوژه:
- از جاده همدان – رزن حرکت کرده و در سه‌راهی پایگاه هوایی نوژه، به سمت غار علیصدر تغییر مسیر دهید.
در غار علیصدر چه چیزهایی می بینیم؟
بازدید از غار علیصدر یک تجربه تکرارنشدنی و سفری به دنیای شگفت‌انگیز اعماق زمین است. در این گردش که بخش اصلی آن با قایق انجام می‌شود، شما شاهد مناظر و پدیده‌های طبیعی خارق‌العاده‌ای خواهید بود.
دریاچه وسیع و آب های کریستالی
اولین چیزی که توجه شما را جلب می‌کند، دریاچه وسیع و آرامی است که در تمام غار جریان دارد. آب این دریاچه به قدری زلال و شفاف است که با نورپردازی‌های انجام شده، می‌توانید کف دریاچه و صخره‌های زیر آب را تا عمق ۱۰ متری به وضوح ببینید. این آب بی‌رنگ و بی‌بو است و به خاطر املاح معدنی خاص، هیچ موجود زنده‌ای (جز میکروارگانیسم‌ها) در آن زندگی نمی‌کند.
قندیل ها و سنگ ها
اصلی‌ترین جاذبه بصری غار، میلیون‌ها قندیل و ستون آهکی است که در طول میلیون‌ها سال از سقف و کف غار رشد کرده‌اند. این اشکال در انواع مختلفی دیده می‌شوند:
- قندیل‌های سقف (استالاکتیت)
- قندیل‌های کف (استالاگمیت)
- ستون‌ها
- اشکال گل‌کلمی، سوزنی، چتری و پرده‌ای
تالارهای بزرگ و اشکال نامگذاری شده
همان‌طور که با قایق در دالان‌های پیچ‌درپیچ حرکت می‌کنید، از تالارهای بسیار بزرگی عبور خواهید کرد. راهنمایان، شما را با اشکال سنگی معروفی که به دلیل شباهت به اشیاء یا موجودات مختلف نامگذاری شده‌اند، آشنا می‌کنند. مشهورترین آن‌ها عبارتند از:
- کلمه «الله»
- پنجه اژدها و پنجه عقاب.
- شیر دوسر
- میدان ستون‌ها
- آبشار سنگی
- تخت جمشید و دروازه غار
سکوت و هوای پاک
درون غار، سکوتی عمیق و آرامش‌بخش حکم‌فرماست که تنها با صدای راهنما و حرکت آرام قایق شکسته می‌شود. هوای داخل غار بسیار پاک، سبک و بدون هرگونه گرد و غبار است و دمای آن در تمام فصل‌های سال ثابت و مطبوع است.
غار علیصدر به کجا می‌رسد؟
غار علیصدر پایانی مشخص و کشف شده ندارد و همین موضوع آن را رازآلودتر می‌کند. با وجود اینکه غارنوردان بیش از ۱۱ کیلومتر از شبکه‌های آبی آن را نقشه‌برداری کرده‌اند، این تنها بخش کوچکی از یک دنیای زیرزمینی بسیار بزرگتر است. قوی‌ترین فرضیه علمی، اتصال این غار به غار کتله خور در استان زنجان از طریق یک شبکه آبی مشترک است، اما تاکنون هیچ مسیر قابل پیمایشی بین این دو غار پیدا نشده است. بنابراین، انتهای غار علیصدر و ارتباطات کامل آن همچنان یکی از اسرار شگفت‌انگیز طبیعت ایران باقی مانده و کاوش‌ها برای کشف ابعاد جدید آن ادامه دارد.
آدرس غار علیصدر و ساعت های بازدید
ساعات کاری غار علیصدر در فصول مختلف سال متغیر است. در نیمه اول سال، غار هرروز از ساعت ۸:۰۰ صبح تا ۱۸:۰۰ و در نیمه دوم سال، هرروز از ساعت ۸:۳۰ صبح تا ۱۶:۳۰ میزبان بازدیدکنندگان است.
آدرس دقیق: استان همدان، شهرستان کبودرآهنگ، ۷۵ کیلومتری شمال غربی همدان، روستای علیصدر، مجموعه سیاحتی غار علیصدر.
نکات مهم درباره بازدید از علیصدر
وقتی که تصمیمتان برای سفر به همدان و بازدید از علیصدر قطعی شد، این چند نکته را در نظر داشته باشید:
- غار علیصدر در تمام روزهای هفته، حتی روزهای تعطیل رسمی، باز است.
- با توجه به اینکه ممکن است در ایام بسیار شلوغ (مانند تعطیلات نوروز و تابستان) سانس‌های بازدید زودتر پر شوند، توصیه می‌شود بلیط خود را به صورت آنلاین از وبسایت رسمی شرکت سیاحتی علیصدر تهیه کنید یا حداقل یک ساعت زودتر در محل حضور داشته باشید.
- مدت زمان بازدید کامل از غار حدود ۱.۵ تا ۲ ساعت طول می‌کشد.
بلیط غار علیصدر
بازدید از علیصدر مانند هر جاذبه گردشگری دیگری، مستلزم پرداخت هزینه است. مطمئن‌ترین و بهترین روش، خرید اینترنتی بلیط است، به خصوص در ایام تعطیل و فصل‌های پربازدید مانند تابستان و نوروز. برای تهیه بلیط غار می‌توانید از طریق وبسایت https://ticket.alisadr.com/ اقدام کنید.
هنگام رزرو بلیط این موارد را در نظر داشته باشید:
- حتما یک ساعت قبل از سانس درج شده روی بلیط خود در محل غار حضور داشته باشید.
- هزینه بلیط پس از خرید، به هیچ عنوان قابل استرداد نیست.
- بلیط شما فقط برای تاریخ و سانس انتخاب شده معتبر است و در صورت عدم مراجعه در زمان مقرر، بلیط باطل می‌شود.
مواردی جالب در مورد غار علیصدر
غار علیصدر علاوه بر زیبایی‌های بصری، پر از نکات و حقایق جالب و شگفت‌انگیز است که دانستن آن‌ها بازدید از این شاهکار طبیعت را لذت‌بخش‌تر می‌کند.
این یک غار زنده است
برخلاف بسیاری از غارهای جهان که فرایند شکل‌گیری آن‌ها متوقف شده، علیصدر یک غار زنده و فعال است. چکیدن قطرات آب و فرایند رسوب‌گذاری مواد معدنی همچنان ادامه دارد و باعث رشد قندیل‌ها می‌شود. بنابراین، منظره غار در طول زمان به آرامی در حال تغییر است.
آب غار مانند یک عدسی مقعر عمل می کند
آب دریاچه علیصدر به خاطر زلالی و شفافیت فوق‌العاده بالا، ویژگی جالبی دارد: خطای دید ایجاد می‌کند. به دلیل شکست نور، اشیاء در زیر آب نزدیک‌تر و بزرگتر از اندازه واقعی‌شان به نظر می‌رسند. این آب آنقدر شفاف است که تا عمق ۱۰ متری با چشم غیرمسلح و بدون نیاز به نور اضافی دیده می‌شود.
هوای داخل غار، پاک ترین هواست
هوای داخل غار به خاطر جریان دائمی اما نامحسوس، بسیار سبک و پاک است و هیچ‌گونه گرد و غبار یا آلودگی میکروبی در آن وجود ندارد. به همین دلیل، تنفس در آن بسیار راحت است و حتی افرادی که مشکلات تنفسی دارند، در داخل غار احساس راحتی می‌کنند. همچنین دمای آن در تمام طول سال بین ۱۲ تا ۱۴ درجه سانتی‌گراد ثابت است.
در آب غار هیچ موجود زنده ای نیست
با وجود حجم عظیم آب، در دریاچه علیصدر هیچ نوع موجود زنده‌ای (حتی جلبک) زندگی نمی‌کند. دلیل این امر، ترکیبات شیمیایی خاص و املاح آهکی موجود در آب است که آن را برای حیات آبزیان نامناسب می‌کند.
طولانی ترین مسیر قایقرانی غاری جهان
مسیری که بازدیدکنندگان با قایق طی می‌کنند، به عنوان طولانی‌ترین مسیر قایقرانی در یک غار در سطح جهان شناخته می‌شود. این در حالی است که هنوز بخش‌های وسیعی از غار (حدود ۱۱ کیلومتر کشف شده) برای بازدید عمومی باز نشده و کاوش‌ها همچنان ادامه دارد.
کشف توسط یک چوپان و سپس کوهنوردان
گرچه اهالی روستا از قدیم از وجود غار اطلاع داشتند، اما ورودی اصلی و قابل نفوذ آن برای اولین بار توسط یک چوپان محلی که به دنبال گوسفند گمشده خود بود، پیدا شد. بعد از بود که در سال ۱۳۴۲، گروهی از کوهنوردان همدانی به طور رسمی آن را کاوش و به جهانیان معرفی کردند.
غار علیصدر؛ دعوت به یک ماجراجویی
در نهایت، غار علیصدر فقط یک جاذبه گردشگری نیست، بلکه سفری به اعماق تاریخ زمین و تماشای هنرنمایی میلیون‌ساله طبیعت است. این پدیده طبیعی با تالارهای باشکوه، آب‌های زلال و سکوت رازآلودش، خاطره‌ای فراموش‌نشدنی را در ذهن هر بازدیدکننده حک می‌کند. برنامه‌ریزی برای این سفر شگفت‌انگیز حالا آسان‌تر از همیشه است؛ شما می‌توانید با استفاده از پلتفرم اسنپ تریپ، به سادگی هم بلیط سفر خود (هواپیما یا اتوبوس) به مقصد همدان را تهیه کرده و هم از میان گزینه‌های متنوع اقامتی، از هتل‌های نزدیک به غار تا سوئیت‌های داخل شهر، بهترین مکان را متناسب با سلیقه و بودجه‌تان رزرو کنید.
سوالات متداول؛
بهترین زمان برای بازدید از غار علیصدر چه فصلی است و آیا در زمستان هم باز است؟
دمای داخل غار تمام سال ثابت و مطبوع است. اما بهترین زمان سفر به منطقه از نظر آب و هوا، فصل بهار و تابستان است. در زمستان هم می‌توان از غار بازدید کرد اما هوای منطقه همدان بسیار سرد و برفی است.
آیا برای بازدید از غار علیصدر نیاز به لباس یا تجهیزات خاصی داریم؟
خیر، تجهیزات خاصی لازم نیست. اما به دلیل دمای ثابت و خنک داخل غار (حدود ۱۴ درجه سانتی‌گراد)، توصیه می‌شود همیشه، حتی در تابستان، یک لباس گرم سبک مانند سویشرت یا ژاکت همراه داشته باشید.
آیا امکان خرید بلیط به صورت آنلاین وجود دارد یا باید حضوری تهیه کنیم؟
بله، بهترین روش خرید آنلاین بلیط از طریق وبسایت رسمی غار علیصدر (ticket.alisadr.com) است تا از ایستادن در صفهای طولانی، به خصوص در ایام تعطیل، جلوگیری کنید. امکان خرید حضوری نیز در محل وجود دارد.
دسته:ایرانگردیجاذبه
نظری ثبت نشده