بازار کاشان یکی از قدیمیترین و پر رمز و رازترین بازارهای سنتی ایران است و در قلب شهر کاشان واقع در استان اصفهان قرار دارد. این بازار سنتی کاشان نهتنها مرکز تجاری این شهر به شمار میرود، بلکه میراثی زنده از تاریخ، فرهنگ، هنر و زندگی اجتماعی مردم این شهر است. در ادامه درباره تاریخچه، معماری و جذابیتهای گردشگری بازار تاریخی کاشان مفصلتر صحبت میکنیم تا شما را در سفر به کاشان راهنمایی کنیم.
بازار کاشان کجاست؟
بازار تاریخی کاشان از حوالی میدان کمالالملک تا میدان تاریخی سنگ (فیض) و از آنجا تا بازار مسگرها و میدان دروازه دولت ادامه دارد. هر بخش از این بازار، گذر صنف مشخصی است. سرای خان که فرش فروشها در آن مستقر هستند، بازار مسگرها، بازار رنگرزها، قیصریه که زمانی بازار زرگری و سوزندوزی بوده و تیمچهها، بخشهایی از بازار هستند.
تاریخچه بازار کاشان چیست؟
شکلگیری بازار کاشان به دوران قبلاز اسلام برمیگردد. اما پیشرفت و شکل کنونی آن بیشتر مربوط به دوران صفوی و قاجار است. کاشان در زمان صفویه یکی از مهمترین مراکز تولید پارچههای زری و مخمل، گلاب و ابریشم بود و ازاینرو بازار این شهر رونق گرفت. همچنین در دوران قاجار، بازار کاشان بازسازی شد و گسترش یافت. در آن زمان کاروانسراها، تیمچهها و حمامهای متعددی به این بازار افزوده شدند.
معماری بازار کاشان چگونه است؟
بازار کاشان یکی از عالیترین نمونههای معماری ایرانی است و هنر ایرانیان را به رخ بازدیدکنندگان میکشد. چراکه در معماری بازار کاشان به عوامل اقلیمی، زیباییشناسی و عملکردی توجه بسیاری شده است. این بازار ساختاری طولی دارد و مهمترین عناصر معماری آن عبارت هستند از:
- تیمچهها: که فضاهای سرپوشیدهای برای تجارت اجناس خاص و گرانقیمت بودند. تیمچه امینالدوله از مهمترین و معروفترین قسمتهای بازار کاشان و شاهکار معماری ایران است و بازدیدکنندگان حتما از آن دیدن میکنند.
- کاروانسراها: که محل نگهداری کالاها و استراحت بازرگانان بود. کاروانسرای حاج عباس از معروفترین آنها است و امروزه مرکز فروش گلاب و عرقیات گیاهی به شمار میرود.
- حمامها: که هم کاربرد عمومی داشتند و هم معماری خاصشان مورد توجه بود. حمام خان یکی از حمامهای این بازار است که امروزه از آن بهعنوان رستوران سنتی استفاده میکنند.
- راستهها: مثل راسته کفاشها یا راسته فرش فروشها که در آنها مشاغل مختلف در کنار هم فعالیت میکردند.
- مساجد و مدارس: مثل مسجد میدان و مدرسه آقابزرگ که از مهمترین عناصر مذهبی اطراف بازار کاشان هستند.
- نورپردازی و تهویه طبیعی: که با استفاده از گنبدها و سوراخهای موجود در آنها بهصورت هنرمندانه انجام شده است.
جذابیتهای بازار کاشان چیست؟
بازار کاشان ترکیبی از فرهنگ، تاریخ، اقتصاد، هنر و زندگی اجتماعی است. این بازار جاذبههای دیدنی در دل خود و همچنین در اطراف خود دارد. در ادامه به چندتا از این جاذبهها اشاره میکنیم:
تیمچه امینالدوله
همانطور که در قسمت قبل گفتیم، تیمچه امینالدوله شاهکار معماری ایرانی-اسلامی به شمار میرود. این تیمچه گنبدی بزرگ و باشکوه دارد که بدون هیچگونه اسکلت فلزی بنا شده و هنوز هم پساز ۱۰۰ سال پابرجا است. علاوهبر این در فضای جذاب تیمچه امینالدوله، قالی و صنایع دستی میفروشند.
کاروانسرای حاج عباس
کاروانسرای حاج عباس هم یکی از معروفترین قسمتهای بازار کاشان است. در مرکز این کاروانسرا حیاط بزرگی قرار دارد و طاقهای ضربی و حجرههای اطراف کاروانسرا معماری سنتی آن را به نمایش میگذارند. امروزه درون حجرههای کاروانسرای حاج عباس هنرمندان به تولید و فروش صنایع دستی میپردازند و میتوانید با آنها از نزدیک صحبت کنید. همچنین آجرهای نارنجی، نور طبیعی و معماری سنتی و اصیل ایرانی این کاروانسرا، محیطی مناسب برای عکاسی فراهم میکنند.
کاروانسرای نو
کاروانسرای نو در دل بازار اصلی قرار دارد و بازدید از آن در مسیر بازدید از بازار کاشان بهصورت طبیعی اتفاق میافتد. این کاروانسرا به اندازه کاروانسرای حاج عباس یا تیمچه امینالدوله معروف نیست، اما نباید از جذابیت آن هم غافل شویم. چراکه حیاط مرکزی و حجرههای قدیمی این کاروانسرا فضایی دلنشین برای عکاسی و تماشا هستند. علاوهبر این کاروانسرای نو محلی خلوتتر و کمسروصداتر است. ازاینرو می توانید عکسهای متنوع و بهتری در آن بگیرید و با صبر و آرامش بیشتری بازدید کنید. در کاروانسرای نو هم، صنایع دستی، گلاب و سوغات کاشان به فروش میرسند.
تنوع مغازهها
در بازار کاشان میتوانید انواع مغازهها مثل عطاری، طلافروشی، فرش فروشی، آجیلفروشی، پارچهفروشی، فروشگاههای صنایع دستی و سوغات کاشان را ببینید. در میان آنها بچرخید و خرید کنید. نکته دیگر این است که علاوهبر تنوع مغازهها، هنوز هم این بازار پساز گذشت سالها، جو زنده و جذابی دارد.
رستورانها و چایخانههای سنتی
در دل بازار کاشان چند رستوران و چایخانه سنتی قرار دارند. پس میتوانید برای استراحت و صرف غذا و چای به آنجا بروید. پس نیازی نیست هنگام خرید و بازدید، بازار کاشان را برای صرف غذا و خوراکی ترک کنید. به این ترتیب میتوانید روزی کامل را به گردش و خرید در بازار کاشان و جاذبههای اطراف آن اختصاص دهید.
موقعیت مکانی
بازار کاشان در مرکز این شهر و در بافت تاریخی آن قرار دارد و به همین دلیل به جاذبههای مختلف شهر دسترسی آسانی دارد. بنابراین برای گردش در شهر کاشان بهراحتی میتوانید برنامهریزی کنید و خرید و بازدید از بازار کاشان را در برنامه تفریحی خود قرار دهید. مثلا با چند قدم پیادهروی میتوانید به مسجد میرعماد، خانه تاریخی بروجردیها، خانه طباطباییها یا حمام سلطان امیراحمد بروید.
جاذبههای توریستی نزدیک بازار کاشان
همانطور که گفتیم در نزدیکی بازار کاشان آثاری باستانی و دیدنی قرار دارند که در این بخش بهصورت مختصر و مفید هر کدام را معرفی میکنیم.
مسجد میرعماد (مسجد میدان)
مسجد میرعماد یا مسجد میدان یکی از کهنترین و مهمترین بناهای کاشان است که در نزدیکی بازار کاشان و میدان کمالالملک قرار دارد. بنای اولیه این مسجد به دوران سلجوقیان برمیگردد. سپس در زمان قراقویونلو بازسازی شد. مسجد میرعماد دارای ورودی مقرنسکاری، صحن چهار ایوانی، گنبدخانه و شبستانهای وسیع است. همچنین محراب گچی مسجد میرعماد با تزیینهای گیاهی و خط کوفی برجسته، هنر گچبری نفیس و اصیل ایرانی را به رخ میکشد. در ضمن این مسجد در فهرست آثار ملی ایران هم به ثبت رسیده است.
خانه بروجردیها
خانه بروجردیها از معروفترین نمونههای معماری مسکونی دوران قاجار است. حیاط مرکزی با ایوانهای زیبا، تالارها، گچبریها، آینهکاریها، نقاشیها و مقرنسکاریهای این خانه جلال و شکوه معماری ایرانی را نشان میدهند. همچنین بادگیرهای دوطرفه سیمانی این خانه متناسب با اقلیم آبوهوای کویری کاشان و تهویه طبیعی هوا طراحی شدهاند.
علاوهبر این در ساخت این خانه از مصالح ساختمانی بومی مثل آجر، شاهتیر چوبی، کاشی و گچ استفاده شده که متناسب با اقلیم و معماری بومی کاشان است. ضمن اینکه خانه بروجردیها بخشهای مختلفی مثل سرداب، تالار آینه، سالن پذیرایی، مطبخ و اتاقهای خصوصی با کاربری مخصوص و تزیینهای خاص دارد.
خانه طباطباییها
معمار خانه طباطباییها، استاد علی مریم (همان کسی که بعدها خانه بروجردیها را ساخت) بود. این خانه با مساحتی بیشتر از ۴۷۰۰ مترمربع، ۴ حیاط اصلی، ۴۰ اتاق، ۳ بادگیر بلند، سرداب، تالار و شاهنشین دارد. بادگیرهای این خانه هوا را از بالا به سرداب (زیرزمین مخصوص استراحت و نگهداری موادغذایی) هدایت میکنند و فضای داخلی را حتی در تابستانهای کویری کاشان هم خنک نگه میدارند.
در این خانه هم مانند خانه بروجردیها، معماری اصیل قاجاری به چشم میخورد. مثلا نقاشیهای دیواری زیبا، شیشههای رنگی، گچبریهای ظریف، آینهکاریهای هنرمندانه و مقرنسکاری ازجمله هنرهای بهکار رفته در معماری خانه طباطباییها هستند. همچنین تقارن، هندسه دقیق و توازن نور و سایه از ویژگیهای برجسته و متمایز معماری این خانه هستند.
حمام تاریخی سلطان امیراحمد
حمام سلطان امیراحمد شاهکاری هنری است که در دوره صفویه ساخته و در دوره قاجاریه بازسازی شد. البته امروزه این حمام بازسازی شده است و بهعنوان موزه مردمشناسی از آن بازدید میکنند. بخشهای اصلی این حمام شامل سربینه یا رختکن و گرمخانه هستند. سربینه فضایی گنبدی شکل و هشت ضلعی برای آمادشدن و ورود به حمام است. اما محل اصلی شستشو همان گرمخانه است. گرمخانه، خزینه آب گرم و سرد و قسمتهایی برای کیسهکشی و ماساژ دارد.
اما درباره معماری زیبا و اصیل حمام سلطان امیراحمد باید به گنبدهای زیبا با نورگیرهای شیشهای رنگی و کاشیکاریهای طلایی و فیروزهای آن اشاره کنیم. همچنین آهکبری، گچبری، نقاشیهای دیواری با نقشهای هندسی و گیاهی از دیگر جذابیتهای معماری این حمام به شمار میروند. علاوهبر این دیوارهای حمام، پوشش عایق حرارتی خاصی برای حفظ گرما و رطوبت دارند.
همچنین پشتبام حمام را باید بهعنوان جذابترین مکان برای فعالان اینستاگرامی بدانیم. چراکه این پشتبام، پر از گنبدهای کوچک شیشهای نورگیر با طراحی موجدار و مهندسیشده است. میتوانید از پشتبام حمام سلطان امیراحمد منظرهای زیبا از بافت تاریخی کاشان مخصوصا هنگام غروب آفتاب ببینید و عکسهای بهیادماندنی بگیرید.
از بازار کاشان چی بخریم؟
همانطور که قبلا هم گفتیم، در بازار سنتی کاشان از شیر مرغ تا جون آدمیزاد برای فروش وجود دارد. اما برای معرفی بهتر، کالاهای بازار تاریخی کاشان را بهصورت زیر دستهبندی میکنیم:
- گلاب و عرقیات گیاهی: کاشان مرکز گلابگیری ایران است. پس میتوانید گلاب اصل و عرقیات گیاهی را در این بازار تهیه کنید. البته پیشنهاد میکنیم از فروشگاههای معتبر یا کارگاههای سنتی بخرید.
- پارچههای سنتی: کاشان شهر پارچههای ترمه، مخمل، زریبافی و ابریشمبافی است. بنابراین بازار سنتی کاشان مرکز فروشی برای این پارچههای نفیس هم به شمار میرود.
- قالی و گلیم: حتما میدانید که فرش کاشان شهرت جهانی دارد. چراکه که بافت ظریف، رنگبندی گرم و طرحهای اصیل، آن را از دیگر فرشها متمایز میکند. در بازار فرش کاشان میتوانید انواع جاجیم و گلیمهای ارزان تا فرشهای زیبای کاشان را بخرید.
- آجیل و خشکبار: انواع آجیل مثل پسته، بادام، خرما، انجیر و کشمش را از فروشگاههای معتبر بازار تهیه کنید. همچنین زعفران اصل، ادویههای تازه و چای و دمنوشهای گیاهی در این بازار وجود دارند.
- صابون و روغنهای گیاهی: انواع صابونهای سنتی و روغنهای درمانی و گیاهی مثل روغن نارگیل، بادام، کرچک و سیاهدانه در مغازه های بازار سنتی کاشان به فروش میرسند.
- صنایع دستی و هنری: صنایع دستی مثل منبتکاری، خاتم کاری، قلم زنی روی فلز و زیورآلات را برای سوغاتی یا مصرف شخصی میتوانید از بازار کاشان بخرید. اینگونه اجناس بیشتر در تیمچهها و کاروانسرای حاج عباس هستند.
- سفال و سرامیک: ظروف جذاب سرامیکی با طراحیهای ایرانی را برای سوغاتی، تزیین یا استفاده روزمره از بازار تاریخی کاشان بخرید.
دیگر مراکز خرید کاشان
در این قسمت چند مرکز خرید دیگر کاشان که سبک مدرن و امروزیتری دارند را به شما معرفی میکنیم. اینگونه بهتر میتوانید برای تعداد روزهای سفر خود به کاشان و بازدید از مراکز خرید و جاذبههای توریستی این شهر برنامهریزی کنید. البته بیشتر این پاساژها در خیابان رجایی و نزدیک به هم و نزدیک به بازار سنتی کاشان هستند.
پاساژ صفوی کاشان
پاساژ صفوی کاشان، پاساژی دوطبقه و با تنوع کالایی مطلوب است. در این پاساژ میتوانید انواع پوشاک مردانه، زنانه، بچگانه، لباس مجلسی و عروس را ببینید. همچنین فروشگاههای کیف، کفش، لوازم آرایشی و بهداشتی، زیورآلات و بدلیجات، لوازم ورزشی و لوازم الکترونیکی کوچک و لوازم جانبی موبایل هموجود دارند. علاوهبر آن میتوانید از فودکورت و فروشگاههای خوراکی هم هنگام پاساژگردی استفاده کنید.
آدرس: خیابان شهید رجایی
مجتمع تجاری سبز کاشان
در مجتمع تجاری سبز کاشان، فروشگاههای لوازم خانگی با قیمتهای مناسب، کیف و کفش و انواع پارچههای نفیس وجود دارند.
آدرس: میدان ۱۵ خرداد، خیابان شهید رجایی
کاشان مال
کاشان مال مجتمعی لوکس و چندمنظوره است. در این مجموعه تفریحیتجاری امکاناتی فراوان و کامل برای اقامت، خرید و سرگرمی وجود دارد. این امکانات بهصورت زیر هستند:
- هایپر مارکت
- شهربازی کودکان
- فودکورت و رستورانها
- هتل ۵ستاره
- فروشگاههای مختلف پوشاک، کیف و کفش
- باشگاه بدنسازی
- کارواش
آدرس: بلوار امام رضا
پاساژ سفید
پاساژ سفید، پاساژی دوطبقه و جمعوجور است که در آن کیف، کفش و پوشاک مردانه، زنانه و بچگانه با قیمت مناسب و اقتصادی به فروش میرسد. این پاساژ هم مانند پاساژ صفوی و سبز در نزدیکی بازار کاشان و بافت سنتی شهر قرار دارد.
آدرس: خیابان شهید رجایی
پرسه در بازار سنتی کاشان
در این مقاله از اسنپ تریپ، بازار کاشان و مراکز تجاری و گردشگری اطراف آن را به شما معرفی کردیم. فراموش نکنید که برای اقامت و رزرو هتل در شهر کاشان میتوانید روی اسنپ تریپ حساب کنید. اسنپ تریپ متنوعترین اقامتگاهها را با مناسبترین قیمت و کیفیت به شما معرفی میکند. امیدوار هستیم که با کمک این مقاله بتوانید بهترین سفر را به کاشان تجربه کنید.
سوالهای متداول؛
از بازار سنتی کاشان چه چیزهایی میتوانم بخرم؟
در بازار سنتی کاشان تقریبا همه اقلامی پیدا میشود. اما بهطور کلی عرقیات گیاهی و گلاب اصل، پارچه، صابون، روغن گیاهی، صنایع دستی، آجیل و خشکبار، فرش و گلیم در این بازار بیشتر وجود دارند.
اطراف بازار تاریخی کاشان چه مراکز گردشگری وجود دارند؟
خانه بروجردیها، خانه طباطباییها، مسجد میرعماد، مدرسه آقا بزرگ و حمام سلطان امیراحمد ازجمله مراکز گردشگری تاریخی اطراف بازار کاشان هستند. البته پاساژ سفید، مجتمع سبز کاشان و پاساژ صفوی هم از مراکز تجاری بهروز هستند که فاصله کمی با این بازار دارند.
در کل بازار کاشان چه جذابیتی دارد؟
بازار تاریخی کاشان محلی برای بازدید از آثار تاریخی و معماری اصیل ایرانی به شمار میرود. در این بازار هم میتوانید به خرید بپردازید و هم در کافه و رستورانهای آن استراحت کنید. همچنین این مکان، محل مناسبی برای گرفتن عکسهای زیبا است.
دسته:ایرانگردیجاذبهمرکز خرید
نظری ثبت نشده