راهنمای سفر به قلعه بابک

حتما اسم قلعه بابک را شنیده‌اید. این قلعه یکی از دیدنی‌های آذربایجان شرقی‌ست که با تبریز سه ساعت فاصله دارد و در ۱۳ کیلومتری کلیبر واقع شده. خیلی‌ها میگویند برای رسیدن به قلعه باید زحمت زیادی را به جان بخرید. اگر چه قشنگی‌های مسیر و منظره‌ای که از آن بالا می‌بینید به زحمت رفتنش می‌ارزد.  

قلعه بابک کجاست؟

قلعه بابک در فاصله‌ یک ساعت و نیمه از اهر و سه ساعته از تبریز قرار دارد.، اما نزدیک‌ترین شهر به آن کلیبر است، بروید تبریز و از آنجا راهی کلیبر شوید. از جاده‌ کلیبر تا قلعه بابک حدود ۳ کیلومتر فاصله است.

کلیبر شهری‌ست سرسبز، در دامنه‌ کوه و کنار جنگل. از کلیبر که بروید به جاده‌ای می‌رسید که به جاده قلعه بابک معروف است این جاده آسفالت است. وسط راه یک جاده خاکی‌ست برای طبیعت گردانی که می‌خواهند کل مسیر را پیاده تا قلعه بروند. اما همان راه آسفالت را با ماشین هم می‌توانید بروید تا جایی که جاده خاکی و جاده آسفالته یکی می‌شوند و چه بخواهید و چه نخواهید باید بقیه راه را پیاده بروید. در صورتی که باتوم همراهتان باشد کارتان راحت‌تر است.

در مسیرتان محلی‌ها نوشابه و آب خنک می‌فروشند و آنقدر پیاده می‌روید تا به جایی برسید که به چشمه معروف است. البته چشمه‌ای در کار نیست و تنها آب باریکی‌ وجود دارد که میتوان در کنارش قدری استراحت کرد.

از اینجا به بعد مسیر اصلی شروع می‌شود. چند وقتی‌ست که در این قسمت پله‌های سیمانی ساخته‌اند و این باعث شده هر کسی با هر توان جسمانی‌ای بتواند به دیدن قلعه برود. بعد به کافه‌ای می‌رسید که نیمکت و سایه بان رو به منظره فوق العاده‌ای دارد و نوشیدنی خنک و چای می‌فروشد. بعد از کافه، آخرین پله‌ها را هم می‌روید تا به پای قلعه برسید.

بابک خرمدین

قلعه یا دژ بابک، به قلعه جمهور و بذ هم معروف است. این قلعه اسمش را از بابک خرمدین گرفته است. شخصیت بابک برای آنهایی که تاریخ می‌خوانند جذاب و قابل احترام است و هرساله در سالروز تولدش که ۱۵ تیرماه است دوستدارانش پای قلعه مراسم بزرگ‌داشتی می‌گیرند که اغلب با دخالت نیروهای فشار برهم می‌خورد.

بابک خرمدین، متولد آذربایجان بوده و در دوره‌ جوانی به خرمدینان ملحق می‌شود. خرمدینان در شهرهای مختلف پراکنده بودند و پیش از بابک هم علیه دولت عباسی شورش کرده بودند.

بابک وطن‌دوستی بود که ۲۰ سال با عباسیان مبارزه کرد، از دوران مامون تا معتصم. در زمان معتصم، افشین طی نبردی طولانی بابک و یارانش را شکست داد. افشین از سرداران ایرانی تحت فرمان معتصم عباسی بود و نامش در تاریخ با خیانت به ایران گره خورده است. در نهایت بابک کشته شد، اما خرمدینان با از بین رفتن بابک، نابود نشدند. این دژ تاریخی روی کوهی در ارتفاع ۲۳۰۰ متری ساخته شده. دره‌هایی هم که دور دژ هستند حدود ۴۰۰ تا ۶۰۰ متر عمق دارند.

چرا این منطقه را ببینیم؟

این قلعه‌ در دوره‌ ساسانی ساخته شده و همچنان پا برجاست و ما می‌توانیم ببینمش. هم طبیعت‌گردی و پیاده‌روی می‌کنیم، هم آثار تاریخی این منطقه را می‌بینیم. در این محدوده سفال‌هایی پیدا شده که به قرن ۷ هجری تعلق دارند. سکه‌‌ مسی هم در این‌جا پیدا کرده‌‌اند. قلعه بابک در فهرست آثار ملی ثبت شده است.

اگر سفرتان را از تبریز یا اهر آغاز کنید، می‌توانید جاهای دیدنی تبریز را هم ببینید و در بازار قدیمی اهر هم گشتی بزنید.

اینجا، جایی‌ست که جنگل‌ ارسباران از آن شروع می‌شود. در راه رفت یا برگشت گرسنه که شدید، غذا را در کلبیر بخورید. همچنین می‌توانید شب را در کلیبر یا خانه های این شهر کوچک بمانید و صبح زود راهی قلعه شوید.

از کلیبر که به سمت قلعه راه بیفتید، عشایر شاهسون و چادرهایشان هم در مسیرتان است. به بالای قلعه که برسید منظره‌ بی‌نظیری به اطراف انتظارتان را می‌کشد. پوشش گیاهی مسیر خیلی قشنگ است و به پایین که نگاه کنید، چشم‌انداز جنگل ارسباران زیر پایتان گسترده شده.

معماری قلعه

از قلعه بابک چیز زیادی باقی نمانده است و جاذبه بیشتر ابهت قلعه و مسیر پیج در پیچ رسیدن به آن است. بخشی را از آن را بازسازی کرده‌اند و بخشی دست نخورده باقی مانده است. در دو طرف دروازه دو برج ساخته شده که زمانی جایگاه دژبان بوده. در چهار طرف قلعه هم چهار برج دیده‌بانی ساخته بودند، برج‌هایی به‌شکل نیمه‌استوانه.

دژ بابک تنها یک راه ورودی دارد که البته برای دژی با این ویژگی‌ها طبیعی‌ست که باید راه دسترسی محدودی داشته باشد. از دروازه که رد شوید، باید از دالانی باریک بگذرید که یک طرف آن دره است.

بنای دژ دو طبقه بوده که در بعضی جاها سه طبقه شده. پله‌هایی که به طبقه‌ سوم می‌رسیدند، حالا از بین رفته‌اند. دور تالار اصلی، هفت اتاق قرار گرفته که به تالار مرکزی قلعه راه دارند.

در بخش شرقی علاوه بر اتاق‌ها، آب‌انبارها هستند. بیشتر بخش غربی حالا ویران شده، اما به‌نظر می‌رسد در این بخش که ارتفاع بیشتری داشته، سربازان نگهبانی می‌دادند و همه چیز را زیر نظر داشتند. دژ بابک در طول سالیان گذشته، بارها مرمت شده، ولی بازسازی کامل آن باتوجه به مکان جغرافیایی و شرایطی که دارد ساده نیست.

جاذبه‌های نزدیک

منطقه‌ گردشگری آینالو در بکرترین جاهای جنگل ارسباران و فاصله‌ یک ساعته از قلعه بابک قرار دارد. آینالو کوهستانی‌ست و جنگل‌ سبز و پردرخت دارد. در این جنگل‌ مارال و آهوی وحشی زندگی می‌کند. عمارت آینالو که یادگار معماری دوره‌ی قاجار است، بسیار دیدنی است و روی کوه بنا شده.

از راه قلعه بابک که بگذرید، با پشت‌ سر گذاشتن روستاهای شجاع‌آباد، هجراندوست، آغویه و علی‌آباد به دره مکیدی می‌رسید. این پارک جنگلی پر است از درختان میوه و پرنده. در این منطقه استراحتگاه‌هایی هم وجود دارد.

بهترین فصل سفر

باتوجه به این‌که قلعه بابک در منطقه‌ای کوهستانی واقع شده، بهترین زمان بازدید از آن فصل گرماست، اما نه خیلی گرم چون مسیر پیاده روی زیادی دارد و پیاده روی در گرما هم کاریست بسیار طاقت‌فرسا. از فروردین تا اوایل خرداد و همچنین از شهریور تا مهر بهترین زمان سفر است.   

کجا اقامت کنیم؟

می‌توانید پیش از سفر به قلعه بابک در کلیبر اتاق رزرو کنید. هتل آپارتمان آنزا ۳ ستاره است و قیمت آن از ۱۵۷ هزار تومان برای اتاق دو تخته آغاز می‌شود.

البته این هتل اقامت‌گاه‌هایی با ظرفیت گوناگون دارد که به‌درد سفرهای گروهی هم می‌خورد. برای مثال سوئیت دو خوابه شش تخته‌ آن ۴۸۶ هزار تومان است.

مسیر دسترسی

در کلیبر از هر کس بپرسید، مسیر قلعه بابک را می‌داند و به شما نشان می‌دهد. ۸ کیلومتر از کلیبر تا جایی که پاترول‌ها آماده‌ی جابجایی مسافر هستند، فاصله است. ۴۰ دقیقه با پاترول سفر می کنید تا به ایستگاه اوبا برسید. اوبا محل زندگی عشایر چلبیانلو است. در راه برگشت می‌توانید از آنها صنایع دستی و دوغ بخرید.

از این‌جا راه‌پیمایی و کوهنوردی آغاز می‌شود. ۲۰۰ متر مانده به قلعه مسیر بسیار باریک می‌شود. تعجبی هم ندارد، قرار نبوده کسی به‌راحتی قلعه را فتح کند. مسیر بعدی، گذرگاه هتل بابک است که بعد از روستای شجا‌ع‌آباد قرار دارد. در این مسیر بیشتر از هزار پله‌ سنگی وجود دارد.

مسیر سخت‌تر اما زیباتری هم وجود دارد. مسیر از کمپ قلعه درسی که در جنگل قرار دارد، شروع می‌شود. در این راه لازم است راهنمای محلی داشته باشید. به‌ویژه اگر جنگل را مه بگیرد، امکان گم‌ شدن وجود دارد.

بیشتر بخوانید: معرفی ۳ تا از دیدنی‌ترین قلعه های ایران