میدان حسن آباد را که به سمت راست بروید بعد از خیابان شیخ هادی، وسط آنهمه ابزارفروشی و شلوغی به خانه‌ای می‌رسید که هیچ انتظارش را ندارید و همینکه پایتان را تویش بگذارید، یک‌دفعه آنهمه سر و صدا و رفت و آمد هم تمام می‌شود. اینجا خانه مقدم است که همچون تافته جدابافته‌ای فرسنگ‌ها با دنیای اطرافش فاصله دارد. خانه‌ای که خودش یک پا تاریخ زنده تهران به حساب می‌آید.
آنچه در این مطلب خواهید خواند:
قصه خانه مقدم
باغ موزه مقدم که برخی معتقدند به خاطر وسایل و معماری‌اش گران‌ترین خانه ایران است، قصه‌ای مفصل دارد. زمان قاجار است و احتساب الملک که در دربار برای خودش اسم و رسمی دارد، رئیس اداره احتسابیه تهران و وزیر مختار ایران در برن سوئیس است. او همراه خانواده‌اش در خانه خیابان سپه (امام خمینی فعلی) سکونت دارند. پسرها برای تحصیل به فرنگ رفته‌اند. پسر بزرگتر خیلی زود از دنیا می‌رود و پسر کوچکتر، یعنی محسن مقدم چند سال بعد همراه زن فرانسوی‌اش، سلما، به ایران برمی‌گردند و در خانه پدری ساکن می‌شوند.
محسن مقدم و همسرش از آنجا که به کارهای تاریخی و فرهنگی علاقه زیادی دارند، وسایل تاریخی و عتیقه را گردآوری می‌کنند. و کلکسیونی از کاشی، سنگ‌های تراشیده شده، پارچه، چپق و قلیان، سفالینه، شیشه، تابلو نقاشی، مسکوکات، مهرها و سندهای تاریخی را در خانه گرد هم می‌آورند. به این شکل که هر بنایی را که قصد تخریبش را دارند محسن مقدم آنجا حاضر می‌شود و وسایل ارزشمندی را که می‌خواهند دور بریزند را با خود به خانه می‌آورد.
اشیای تاریخی موزه مقدم
خانه مقدم که بخش‌های زیادی در زمان حیات صاحبخانه به آن اضافه شده، فقط خودش تماشایی نیست. پر از اشیای تاریخی‌ست و هر طرفش را که نگاه کنید حال و هوای خاص خودش را دارد. ظرف‌های سفالی الهام گرفته شده از آثار متعلق به سده‌های چهارم تا سیزدهم هجری قمری، کاشی‌های متعلق به دوره زندیه و قاجاریه و کاشی‌های چند رنگ صفوی، حوضچه مرمری کوچکی متعلق به حمام فتحعلی شاه و پایه ستون‌هایی از کاخ خواهر ناصرالدین شاه. به علاوه دو حیاط با صفای خانه با آنهمه درختکاری و گلکاری و حوضچه وسط با نیلوفرهای آبی‌اش، در تماشایی شدن بیشتر خانه نقش دارند. آنقدر که دلت نمی‌خواهد به این زودی‌ها ترکش کنی.
محسن مقدم که طراحی آرم دانشگاه تهران نیز از کارهای اوست، در سال ۱۳۵۱ خانه را وقف این دانشگاه می‌کند. خودش در سال ۱۳۶۶ از دنیا می‌رود و خانه نیز در سال ۱۳۷۹ به ثبت ملی می‌رسد.
بیشتر بخوانید: پرسه در باغ‌های زیبای تهران
خانه موزه مقدم، دیدنی‌ترین خانه تهران
وارد باغ موزه مقدم که می‌شوی اول از همه حیاط با صفایش چشمت را می‌گیرد. باغچه و حیاط به سبک باغ‌های ژاپنی ساخته شده. و کمی که جلوتر بروی ایوان‌ها هم نمایان می‌شود. در سمت راست اندرونی قرار گرفته، یکی از دیدنی‌ترین بخش‌های خانه که وجه تمایزش را می‌شود از نقاشی عریانی که روی دیوار است فهمید، به این معنی که وارد قسمت خصوصی خانه شده‌اید. قسمت اندرونی، محل زندگی محسن مقدم و همسرش بوده.
اتاق پیشخوان
در زمان حیات صاحبخانه، اتاق کنار سالن پذیرایی بوده و از مهمانان در آن پذیرایی می‌شد. حالا لوازم شخصی و قاب عکس‌ها و نقاشی‌های محسن مقدم و وسایل دیگری در آن قرار گرفته. سفالینه‌ها، ابزارهای سنگی، شیشه‌ها، و مهرها در این قسمت نگهداری می‌شود، و از بخش‌های اندرونی‌ست.
دیوار تجدد
یکی دیگر از تماشایی‌ترین قسمت‌های باغ موزه مقدم دیوار تجدد و اتاق قاجار است که در قسمت اندرونی قرار دارد. دیوار تجدد دو حیاط اندرونی و بیرونی را از هم جدا می‌کند. این دیوار از چند ستون مارپیچ و تعدادی طاق بر روی این ستون‌ها با تزیینات کاشی، و پایه ستون‌های حجاری شده مشابه پایه ستون‌های کاخ چهل ستون اصفهان ساخته شده. مقدم پایه ستون‌ها را در موقع تخریب کاخ خواهر ناصرالدین شاه به این محل منتقل کرده.
اتاق قاجار
پا در اتاق قاجار نیز که بگذارید انگار قدم در دوره‌های مختلف تاریخ ایران گذاشته‌اید. طاقچه گچبری زندیه از اصفهان، شومینه ای از قصر فیروزه، متلعق به کاخ فیروزه خانم، سوگلی ناصرالدین شاه از اشیای این اتاق است. کامل کننده این قسمت حوضخانه است. حوضخانه در قدیم خانه خدمه بوده (حالا درش بسته است). و در زیرزمین کناری آن حمام خانه قرار دارد. حمامی که پر است از کاشی‌هایی مربوط به سده‌ها و جاهای مختلف. هرچند آن نیز درش بسته است.
بیشتر بخوانید: بهترین موزه‌های تهران
ایوان‌ها
بعد از گذشتن از حیاط اصلی که با الهام از باغ الحمراء اسپانیا ساخته شده و در انتهایش کافه و گلخانه قرار گرفته و دیوارهایش با کاشی‌های لعابدار تزیین شده می‌رسیم به دو ایوان زیبا. در وسط حیاط اصلی حوضچه مرمری کوچکی متعلق به حمام فتحعلی شاه دیده می‌شود که آب از آن فوران می‌کند و از طریق یک جوی باریک به داخل استخر می ریزد. همان استخری که از روی استخر و آب نماهای باغ الحمراء ساخته شده.
ساختمان اربابی که مثل یک قلعه است، بر طبق گفته‌ها برای زن فرانسوی محسن مقدم و به شکل ساختمان‌های قرون وسطی اروپا ساخته شده تا دلتنگی به او فشار نیاورد. در کنار این ساختمان دیدنی اتاق صدف واقع شده که دیوارهاش پر از ستاره دریایی و صدف است. ایوان قاجار نیز یکی دیگر از قشنگ‌ترین بخش‌های خانه مقدم است. این ایوان با استفاده از کاشی‌های دو دوره زندیه و قاجار مزین شده.
کافه
خانه مقدم یک کافه هم دارد، کافه طرفه. بعد از اینکه در خانه گشتید و از بودن در آن حظ بصری بردید، می‌توانید چای تازه دمی در آن بخورید و کمی خستگی در کنید. و بعد هم با پا گذاشتن دوباره در خیابان‌های شلوغ تهران دلتان دوباره برای بودن در خانه مقدم تنگ شود یا با خودتان بگویید خوش به حال محسن مقدم که در همچین خانه‌ای زندگی کرده.
بیشتر بخوانید: زیباترین کافه‌های تهران
اطلاعات مورد نیاز برای بازدید از خانه مقدم
ساعت بازدید: از یکشنبه تا جمعه، از ساعت ۹ تا ۱۶ می‌شود از خانه موزه مقدم دیدار کرد.
آدرس: در خیابان امام خمینی، بعد از خیابان شیخ هادی، جنب بانک ملت، پلاک ۲۵۱
قیمت بلیط ورودی: بلیط بازدید از باغ موزه مقدم ۵۰۰۰ هزار تومان است. با ارائه کارت دانشجویی می‌توانید با بلیط نیم بها از خانه دیدن کنید و چنانچه دانشجوی دانشگاه تهران باشید دیدن خانه برایتان رایگان تمام می‌شود.
بیشتر بخوانید: راهنمای سفر به تهران و تهران‌گردی
دسته:جاذبه
نظری ثبت نشده