این بارگاه نام‌آشنا را همه‌امان می‌شناسیم. در این مکان حال معنوی دل‌ها با کلمات گفتنی نیست! انرژی عجیب و غریب آدم‌ها تماشا دارد! جمعیت زیادی برای زیارت آمده‌اند؛ درمیان زائران از پیر و جوان، ایرانی و غیر ایرانی و از اقصی نقاط جهان با هر ملیت و نژادی به بارگاه مقدس چشم دوخته‌اند. حرم امام رضا (ع) برای هرکس معنای خاصی دارد. هرساله زائران داخلی و خارجی بسیار زیادی به قلب زیارتی جهان اسلام می‌روند. در این بلاگ قصد داریم شما را با بخش‌های مختلف حرم مطهر امام رضا (ع) آشنا کنیم. پس تا انتها همراه ما باشید.
آنچه در این مطلب خواهید خواند:
تاریخچه حرم امام رضا (ع)
حرم امام رضا (ع) که قدمت آن به سال ۶۱۰ هجری بر می‌گردد، شاهد حوادث بی‌شمار تاریخی است. در طول تاریخ بارها و بارها توسط غارتگرانی مانند قوم مغول و غزنویان تخریب شد. اما علاقه‌مندان و شیعیان آن حضرت، هر بار این بقعه مذهبی را بهتر و مستحکم‌تر از گذشته بازسازی کردند. البته در دوره صفویه شاه طهماسب این بنا را بازسازی کرد و از آن زمان به بعد همواره شاهد بازسازی مداوم و گسترش صحن و سرای آستان قدس رضوی هستیم. بارگاه آن حضرت در حال حاضر یک میلیون مترمربع مساحت دارد که آن را به یکی از بزرگترین اماکن مذهبی جهان تبدیل می‌کند.
درهای ورودی حرم امام رضا (ع)
درب ورودی حرم
بنای حرم امام رضا (ع) از روضه منوره، صحن‌ها، رواق‌ها و بست‌های متعددی تشکیل شده است. این بنا چهار دروازه ورودی از خیابان شیرازی (ورودی شیخ طوسی)، خیابان امام رضا (ورودی باب الجواد)، خیابان نواب صفوی (ورودی نواب صفوی) و خیابان طبرسی (ورودی طبرسی) دارد. در اطراف حرم نیز هتل‌ها، بازارها و رستوران‌های مختلفی وجود دارند که زیارت و اقامت شما را بسیار راحت و بی‌دردسر می‌کنند.
در واقع حرم به خودی خود یک شهر است و راهنمای حرم امام رضا در همه ورودی‌های آن در اختیار زائرین قرار می‌گیرد. بنای حرم امام رضا جدا از اهمیت مذهبی فوق‌العاده، یک شاهکار معماری هم هست. چرا که با کاشی‌کاری‌های پیچیده، خطوط، حیاط‌ها و ایوان‌های بسیار زیبا تزئین شده است. موزه‌ها و کتابخانه‌های زیادی به همراه مسجد گوهرشاد هم در مجموعه حرم واقع شده‌اند.
صحن‌های حرم امام رضا (ع)، جایی برای سلوک و معنویت
صحن حرم
صحن‌های حرم در واقع فضاهای باز اطراف مرقد منور رضوی هستند. در مجموع، حرم امام رضا (ع) نه صحن دارد که هشت مورد آنها ساخته شده‌اند و آخرین مورد نیز در دست ساخت است. در ادامه، به صحن‌های حرم رضوی اشاره شده است.
صحن انقلاب
این صحن قدیمی‌ترین صحن حرم است که نقاره‌خانه، پنجره فولاد و سقاخانه اسماعیل طلایی در این صحن قرار دارند. جنس بنای این صحن از سنگ مرمر و سقف این سقاخانه از طلا و نقش‌های چشم‌نواز است.
صحن قدس
این صحن از صحن‌های تازه ساخت حرم به شمار می‌رود. وسط این صحن سقاخانه‌ای زیبا قرار دارد که یادگار قبله‌گاه مسلمانان است. بخش گنبدی‌شکل این سقاخانه، طلاکاری و معرق‌کار شده و چشم هر تماشاگری را به خود خیره می‌کند.
صحن آزادی
این صحن در دوره فتحعلی شاه ساخه شد و اکنون دارای چهار ایوان است. ایوان طلای ناصری، ایوان تلگراف خانه، ایوان ساعت، ایوان باب السلام.
صحن جامع رضوی
صحن جامع رضوی بزرگترین صحن حرم مطهر است و شش گلدسته‌ی زیبا در اطراف این صحن قرار گرفته‌اند.
صحن کوثر
این صحن در شمال شرقی حرم قرار گرفته و نمای این صحن از کاشی و سنگ و معرق است. شما می‌توانید از درب خیابان نواب وارد صحن کوثر شوید.
رواقهای حرم، بناهایی خیال‌انگیز و معنوی
رواق یعنی سایبان و پیشگاه‌خانه؛ سایبانی که برای زائران پناهگاه با صفایی است. رواقهای بلند و پر نقش و نگاری در در اطراف حرم امام رضا (ع) هستند که رواق امام خمینی در حال حاضر با ۶۳۰۰ متر مربع مساحت دارد. هر یک از این رواق‌ها در دوره‌های تاریخی مختلف ساخته شده‌اند. حرم رضوی در حال حاضر ۲۸ رواق را در خود جای داده که در راهنمای حرم امام رضا نیز به آنها اشاره شده است. نام این رواق‌ها عبارت است از:
- حاتم خانی
- دارالسعاده
- دارالضیافه
- گنبد الله وردی خان
- توحید خانه
- دارالفیض
- دارالشکر
- دارالاخلاص
- دارالشرف
- دارالسیاده
- دارالحفاظ
- دارالسلام
- دارالعزه
- دارالسرور
- دارالذکر
- دارالزهد
- دارالعباده
- دارالولایه
- دارالهدایه
- دارالرحمه
- دارالاجابه
- دارالحکمه
- دارالحجه
- دارالکرامه
- امام‌‌خمینی (ره)
- رواق غدیر
- رواق کوثر
- رواق شیخ بهایی
- رواق شیخ طوسی
- رواق حرّعاملی
کتابخانه باشکوه و نفیس حرم مطهر
کتابخانه آستان قدس رضوی
بیشتر کتاب‌خوانان کتابخانه آستان قدس رضوی را می‌شناسند. این کتابخانه به عنوان یکی از بزرگترین کتابخانه‌های خاورمیانه در حرم امام رضا قرار دارد. نخستین بنای مستقل این کتابخانه در سال ۱۳۳۰ دور ضلع شمال غربی رواق امام خمینی کنونی ساخته شد. این کتابخانه باشکوه در طول تاریخ جایی برای تحقیق و یادگیری بوده و هست. کتابخانه آستان قدس رضوی ۴ میلیون کتاب در دل خود جای داده و محققان و پژوهشگران علوم دینی و فرهنگی از کتاب‌های مرجع و نفیس این کتابخانه استفاده می‌کنند.
موزه آستان قدس، موزه‌ای جذاب و تماشایی!
نمای داخلی موزه آستان قدس
مجموعه آستان قدس یک موزه شگفت‌انگیز و دیدنی هم دارد که موزه‌گردان و گردشگران برای بازدید از آن اشتیاق دارند. آثار نمایشی بی‌نظیر این موزه به قدری جذاب است که از تماشای آنها هرگز احساس خستگی نمی‌کنید! به‌طورکلی، این حرم مقدس سه موزه دارد. نخست، ساختمان موزه مرکزی که شامل گنجینه حرم رضوی، گنجینه تمبر و اسکناس، نجوم و ساعت، سلاح سرد وگرم، ظروف، هنرهای تجسمی، صدف، حلزون دریایی، سکه و مدال است.
موزه مردم شناسی، جلوه‌ای از فرهنگ و معماری
حمام مهدی قلی بیک
موزه مردم شناسی در دل یک حمام قدیمی مربوط به صفویه قرار دارد. این حمام را به نام حمام مهدی قلی بیگ یا حمام شاه هم می‌شناسند. در موزه مردم شناسی آثار بی‌شماری وجود دارد. از شمعدانی و فانوس و سنگ پا گرفته تا شانه و وسایل آرایشی!
موزه فرش، تار و پود فرهنگ ایرانی
موزه فرش مشهد
حالا که قصد بازدید از موزه‌های مشهد را دارید، ختما سری هم به موزه فرش بزنید؛ حتما از تماشای درآمیختگی رنگ‌های شاد قرمز و نقوش هنری فرش‌ها لذت خواهید برد.
- طبقه همکف به فرش‌های بافته‌شده در مناطق مرکزی و شرقی ایران اختصاص دارد.
- طبقه اول شامل فرش‌های بافته‌شده در مناطق غرب و شمال غرب ایران و همچنین قالی‌های بافته‌شده توسط ایلات و عشایر کشور است.
- در طبقه منهای یک این موزه هم فرش‌های دوره صفویه و فرش‌های بزرگ تولید مشهد به نمایش گذاشته شده‌اند.
دارالشفای امام رضا کجاست؟
ازدحام در حرم مطهر رضوی بسیار بالا است. از طرفی هم افراد کهن‌سال و با بیماری‌های زمینه‌ای هم به حرم مشرف می‌شوند؛ بنابراین احتمال وقوع حوادث ناگوار، دور از ذهن نیست. به همین علت، دارالشفای امام رضا (ع) با هدف خدمات‌رسانی سریع به بیماران و حوادث اورژانسی تأسیس شده است. دارالشفای جدید در ضلع جنوبی دور برگردان خیابان شیرازی قرار دارد که در مجاورت حرم است. در این مرکز، بهترین خدمات درمانی به زائرین حضرت ارائه می‌شوند.
مسجد گوهرشاد در مسیر زیارت حرم امام رضا (ع)
مسجد گوهرشاد
در این بخش از راهنمای حرم امام رضا به شاهکار هنر و معماری ایرانی یعنی مسجد تاریخی گوهرشاد که در قرن نهم هجری قمری بنا شد، می‌پردازیم. این مسجد را می‌توان یکی از کهن‌ترین صحن‌های حرم رضوی، به شمار آورد. این بنای تاریخی با هشت ایوان، هفت شبستان، معرق‌کاری‌ها، گچ‌بری‌ها و خطاطی‌های متعدد ساخته شده است. ایوان مقصوره در سمت جنوب، ایوان دارالسیاده در سمت شمال، ایوان اعتکاف در سمت شرق و ایوان شیخ بهایی در سمت غرب آن قرار دارند. صحن مسجد گوهرشاد ۲۸۰۰ مترمربع مساحت و ۹۴۱۰ متر زیربنا دارد و در مسیر زیارت حرم امام رضا (ع) قرار گرفته است.
مراکز فرهنگی حرم امام رضا (ع)
چهار مرکز فرهنگی در حرم رضوی مشغول فعالیت هستند. یکی از این چهار مرکز فرهنگی به نام شهید بنت‌الهدی صدر در صحن هدایت قرار دارد. مرکز فرهنگی بعدی، به نام شهید فتحی شقاقی، دبیرکل جنبش جهاد اسلامی فلسطین و در صحن قدس است. مرکز فرهنگی سوم با نام شهید حاج رضوان لبنانی در ضلع غربی بست شیخ طوسی قرار دارد. مرکز فرهنگی چهارم هم به نام شهید هاشمی‌نژاد و در صحن جامع رضوی راه‌اندازی شده است.
مجموعا ۱۰۰ غرفه در این چهار مرکز فرهنگی مشغول به کار هستند. محورهای فعالیت این مراکز در راهنمای حرم امام رضا، آموزش نماز، مهدویت، آموزش آداب زیارت، تدبر در قرآن، پاسخگویی به سؤالات شرعی و مشاوره قید شده‌اند.
مهمانسرای امام رضا (ع)
اگر پس از یک زیارت جانانه و معنوی می‌خواهید برای صرف غذا به رستوران بروید، مهمانسرای امام رضا (ع) آماده پذیرایی از زائران گرامی است. این مهمان سرا روزانه با ارائه ده‌ها هزار پرس غذا در سه وعده به زائران حرم خدمات‌رسانی می‌کند. قبلا توزیع کارت‌های غذایی این مهمان‌سرا به شکل تصادفی بین زائران انجام می‌شد. اما در حال حاضر با استفاده از اپلیکیشن رضوان و سامانه پیامکی صورت می‌گیرد. منوی غذای این مهمان‌سرا معمولا از چلو قیمه، چلو قورمه سبزی و قیمه بادمجان تشکیل می‌شود.
هتل‌های اطراف حرم امام رضا (ع)
هتل‌های نزدیک حرم رضوی بسیار پرطرف‌دار و شلوغ هستند. زیرا با اقامت در آنها، زائران می‌توانند هر زمانی که تمایل داشتند به زیارت بروند و درعین حال هزینه‌های رفت‌وآمد را هم متحمل نخواهند شد. هتل قصرالضیافه مشهد، هتل مدینه‌الرضا مشهد، هتل مجلل درویشی مشهد، هتل الماس ۲ مشهد و هتل بین‌المللی قصر مشهد در نزدیکی حرم رضوی قرار دارند.
در ادامه این بلاگ تعدادی از هتل‌های مناسب و نزدیک حرم را آورده‌ایم که خواندن آن کمک می‌کند انتخاب و مقایسه هتل‌ها برایتان آسان‌تر باشد.
رستوران‌های اطراف حرم امام رضا (ع)
اگر نتوانستید از غذای مهمانسرای امام رضا (ع) استفاده کنید، می‌توانید به یکی از رستوران‌های نزدیکی حرم مراجعه کنید. رستوران معین درباری، رستوران هتل مجلل درویشی، رستوران سنتی بابا قدرت، رستوران رضایی و رستوران هتل بین‌المللی قصر طلایی از باکیفیت‌ترین رستوران‌های اطراف حرم به شمار می‌روند. البته رستوران‌ها و فست‌فودهای دیگری نیز در اطراف حرم پیدا خواهید کرد.
بازارهای اطراف حرم امام رضا (ع)
در هنگام زیارت از حرم و سفر به مشهد، نگران سوغاتی‌ها و کادوها نباشید! تهیه سوغاتی برای عرزیزان از واجبات سفر به مشهد به شمار می‌رود. اطراف حرم امام رضا (ع) بازارهای زیادی هستند که با چند دقیقه پیاده‌روی می‌توانید به آنجا بروید. یکی از الزامات سفر به مشهد را باید تهیه سوغاتی برای عزیزان دانست. این بازارها در کنار هتل‌های محل اقامت شما در نزدیکی حرم قرار دارند تا رفت و آمد شما آسان‌تر باشد. بازار عباس قلی خان، بازار بزرگ مرکزی، بازار رضا، بازار جنت و بازار غدیر از بهترین این مراکز خرید به شمار می‌روند.
سامانه‌های اتوبوس‌رانی و خطوط تاکسی اطراف حرم
استفاده از حمل‌ونقل عمومی در مشهد و شهرهای بزرگی مانند آن می‌تواند کمی دردسرساز باشد. خوشبختانه بی‌آرتی، خط مترو و تاکسی‌های خطی زیادی در اطراف حرم هستند که کار شما را آسان می‌کنند. خط ۸۰۰، خط ۸۰۰.۱، خط ۸۰۰.۲، خط ۸۳۰ و خط ۸۳۱ بی‌آرتی در اطراف حرم در تردد هستند و شما را به تمام نقاط مهم مشهد می‌رسانند.
ای پادشه خوبان…
زیبایی‌های حرم امام رضا (ع) در چند جمله خلاصه نمی‌شود. همه ما با دیدن بارگاه حرم، شور و عشقی بی‌مثال در دلمان جوانه می‌زند و بی‌مهابا به سمت ضریح می‌رویم… برای بازدید از بخش‌های مختلف حرم ساعات زیادی نیاز دارید امیدواریم راهنمای حرم امام رضا برای شما مفید بوده باشد و ما را در هنگام زیارت امام هشتم از دعای خیر خود بی‌نصیب نگذارید. شما می‌توانید برای سفر به شهر مشهد، بلیط هواپیما و هتل خود را با بهترین قیمت از سایت اسنپ تریپ، رزرو کنید.
دسته:ایرانگردیهتل
نظری ثبت نشده